Długodystansowa broń myśliwska pojawiła się co najmniej 10 000 lat wcześniej niż sądzono
Przed 31 tysiącami lat na brzegu rzeki Haine w południowej Belgii osiedliła się grupa łowców-zbieraczy, którzy podczas polowania używali miotaczy oszczepów (atlatlów). Artefakty znalezione na stanowisku Maisières-Canal dowodzą, że ludzie posługiwali się tą techniką polowania o 10 000 lat wcześniej, niż najstarsze znalezione dotychczas ślady jej wykorzystywania. Wynalezienie działającej na duże odległości broni myśliwskiej miało olbrzymie znaczenie dla rozwoju człowieka, zmieniło interakcje pomiędzy myśliwym a ofiarą, doprowadziło do zmiany diety i organizacji społecznej. Dlatego dla poznania prehistorii ważne jest określenie dat pojawienia się tak ważnych wynalazków jak właśnie atlatl.
Dotychczas trudno było znaleźć prehistoryczną broń na stanowiskach archeologicznych, gdyż wykonana była z materiałów organicznych i rzadko się zachowuje. A kamienne groty, którymi była zakończona, trudno było jednoznacznie przypisać do określonego typu broni, mówi Justin Coppe z TraceoLab na Uniwersytecie w Liège. Jeszcze niedawno próbowano łączyć groty z konkretnym rodzajem broni na podstawie ich rozmiarów. Jednak badania etnograficzne i eksperymenty pokazały, że groty strzał, włóczni czy oszczepów mogą mieć bardzo różne, nakładające się na siebie, rozmiary.
Naukowcy z TraceoLab opracowali nową metodę identyfikacji broni, która wykorzystuje analizy balistyczne oraz badania śladów mechanicznych i zużycia na grotach. Przeprowadziliśmy eksperyment na duża skalę, podczas którego wykorzystywaliśmy repliki paleolitycznych pocisków, używając przy tym włóczni, łuków i miotaczy oszczepów. Następnie szczegółowo analizowaliśmy ślady na grotach, dzięki czemu mogliśmy określić, jak rodzaj użytej broni wpływał na mechaniczne zużycie grotu, mówi Noora Taipale Narodowego Funduszu Badań Naukowych.
Naukowcy zauważyli, że ślady, które pozostały na kamiennych grotach wyrzucanych z eksperymentalnego miotacza oszczepów świetnie pasują do śladów zidentyfikowanych na grotach z Maisières-Canal.
W najbliższej przyszłości eksperci z TraceoLab chcą skupić się na badaniach, które pozwolą określić, kiedy naprawdę człowiek zaczął posługiwać się bronią działającą na duże odległości. W tym celu nowo opracowana metoda zostanie zastosowana do znalezisk na innych stanowiskach archeologicznych.
Komentarze (4)
radar, 10 listopada 2023, 19:12
Przyznaję, że nie wiedziałem, że zasięg rzutu zwiększa się prawie 3 krotnie w porównaniu do normalnego rzutu oszczepem.
venator, 18 listopada 2023, 04:34
NRDowski mistrz, Uwe Hohn, jedyny, który rzucił oszczepem ponad sto metrów (104,8 m w 1984 r.) przy użyciu atlatla osiągał imponujące wyniki - 230 m, a przy użyciu nowoczesnych materiałów - 260 metrów. Atlatl działa podobnie jak łęczysko łuku. Istnieje hipoteza, że atlatl był w epoce kamienia stosowany również przez kobiety, umożliwiając im włączenie się w jedno z najważniejszych dla przetrwania działalności - pozyskiwania pożywienia (innego niż zbieractwo roślin i grzybów). Jednocześnie redukował klasyczny podział ról, niwelując fizyczne różnice pomiędzy płciami. Dodanie ciężarku w postaci grotu mogło zwiększyć nie tyle zasięg, co precyzje trafienia, umożliwiając polowanie na mniejszą ale bardziej zwinną zwierzyne.
Dość powiedzieć, że gdy Brytyjczycy, którzy w latach 20' XIX, założyli na Wyspie Melvilla u wybrzeży Australii, osadę Fort Dundas, musieli wycofać się głównie z powodu użycia atlatów przez miejscowe, wojownicze plemię Tiwi. Ponoć Tiwi nie wchodzili w bezpośredni kontakt bojowy z białymi, wystarczył zasięg i celność atlatlów. Ówczesna niegwintowana broń palna, najwidoczniej nie stanowiła przeciwagi.
Atlatly były powszechnie stosowane przez Azteków (atlatl to właśnie aztecka nazwa). Ciekawe jest to, że, ludność Mezoameryki nie stosowała łuku, ale właśnie atlatly.
Sądze, że dolna granica użycia atlatlów jeszcze bardziej się przesunie w głąb paleolitu, wraz z nowymi odkryciami.
ex nihilo, 18 listopada 2023, 08:12
Byłoby takich więcej, ale środek ciężkości regulaminowych oszczepów przeniesiony został bardziej do przodu, żeby zmniejszyć odległości rzutów.
No nie całkiem, a raczej całkiem nie
Łęczysko jest sprężyste, akumuluje energię. Miotacz jest sztywny, działa jak dźwignia, dodatkowo ok. 2x zwiększa drogę, na której oszczep jest przyspieszany. W sumie umożliwia to lepsze wykorzystanie energii rzucającego.
venator, 19 listopada 2023, 03:12
Tak, niepotrzebny skrót myślowy.
Bardzo możliwe. To był tylko przykład jak zwiększa się zasięg rzutu wyszkolonego oszczepnika.