Pierwsi Europejczycy wyginęli przez zmianę klimatu?
Gwałtowne ochłodzenie prawdopodobnie sprowadziło zagładę na pierwszych ludzi, którzy zasiedlili Europę, informują naukowcy z University College London (UCL). W magazynie Science ukazał się artykuł, w którym naukowcy opisują nieznany dotychczas epizod ochłodzenia klimatu, do jakiego doszło 1,1 miliona lat temu. Ich zdaniem, doprowadziło to do wymarcia całej europejskiej populacji człowieka.
Najstarsze w Europie szczątki rodzaju znaleziono na Półwyspie Iberyjskim. Sugerują one, że nasi krewniacy byli w Europie już 1,4 miliona lat temu. Przybyli z południowo-zachodniej Azji. Dotychczas sądzono, że gdy już człowiek w Europie się pojawił, to w niej pozostał. Nasze odkrycie ekstremalnego ochłodzenia sprzed 1,1 miliona lat rzuca wyzwanie teorii o ciągłym zamieszkaniu Europy przez człowieka, mówi jeden z głównych autorów badań, profesor Chronis Tzedakis.
Zajmujący się badaniem paleoklimatu specjaliści z UCL, Uniwersytetu w Cambridge oraz Najwyższej Rady Badań Naukowych (CSIC) w Barcelonie, przeanalizowali skład chemiczny mikroorganizmów morskich oraz pyłki z rdzeni pobranych u wybrzeży Portugalii. Odkryli nieznaną gwałtowną zmianę klimatu, w czasie której temperatura powierzchni oceanu u wybrzeży dzisiejszej Lizbony spadła poniżej 6 stopni Celsjusza – była więc ponaddwukrotnie niższa niż obecnie w najzimniejszych miesiącach zimowych – a na lądzie zasięg zwiększyły obszary półpustynne.
Ku naszemu zdumieniu odkryliśmy, że ochłodzenie sprzed 1,1 miliona lat było porównywalne z najbardziej ekstremalnymi warunkami pogodowymi ostatniej epoki lodowej, stwierdził główny autor badań, doktor Vasiliki Margali. Tak głębokie ochłodzenie musiało wywrzeć olbrzymi wpływ na ówczesne niewielkie społeczności łowiecko-zbierackie, gdyż wczesnym ludziom brakowało takich mechanizmów adaptacyjnych jak wystarczająca tkanka tłuszczowa, umiejętność rozpalania ognia, wyrobu odpowiedniej jakości okryć czy znajdowania odpowiednich schronień, dodaje profesor Nick Ashton z British Museum.
Naukowcy nie chcieli poprzestać wyłącznie na przypuszczeniach. Profesor Axel Timmermann i jego zespół z Uniwersytetu Narodowego w Pusan wykorzystali superkomputer do stworzenia symulacji ówczesnych warunków i ich wpływu na ludzi. Wykorzystali przy tym dane paleontologiczne i archeologiczne, tworząc model habitatu ludzkiego. Nasze wyniki pokazały, że 1,1 miliona lat temu warunki klimatyczne w basenie Morza Śródziemnego nie pozwalały na istnienie tam ludzi.
Uzyskane wyniki sugerują, że ludzie zamieszkujący południe Europy wyginęli we wczesnym plejstocenie. To może też tłumaczyć, dlaczego nie dysponujemy żadnymi śladami człowieka z Europy z okresu kolejnych 200 000 lat. Według tego scenariusza Europa została ponownie skolonizowana około 900 000 lat temu, tym razem przez bardziej odporne społeczności, którym zmiany ewolucyjne i kulturowe pozwoliły na przeżycie, dodaje profesor Chris Stringer z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.
Komentarze (1)
venator, 18 sierpnia 2023, 02:57
Ludzie współcześni, którzy w okresie ostatniego maksymalnego zlodowacenia przetrwali w Europie, a co najważnieszje, jeszcze rozwinęli wówczas swoją kulturę, opanowali sztuke tworzenia ubrań chroniących przed zimnem, a także budowy odpowiednich schronień. Ludzie np. kultury pawłowskiej, należącej do horyzontu kultury graweckiej, sprzed 25-29 tyś lat, opanowali sztukę wyrobu ubrań z kapturem (anoraków), które po raz pierwszy dostatecznie chroniły główę w trakcie polowań, a ich domy były solidnie wykonane, z pewnego rodzaju podpiwniczeniem. Wykonane z kamieni i kości mamuta były nawet ogrzewane. Na stanowisku Predmosti na Morawach, odkryto pierwsze archeologiczne dowody na ogrzewanie chat węglem kamiennym, pozyskiwanym na naziemnych wychodniach węgla. Dodatkowo opanowano sztukę gotowaia w jamach ziemnych (pierwsze zupy?) Pozwoliło to eksploatować niezwykle bogate biologicznie środowisko stepo-tundry, nie mające współcześnie odnośnika. Mnóstwo, dużej zwierzyny łownej + jeszcze większe drobnej. To była podstawa do sukcesu ewolucyjnego człowieka współczesnego w Europie.
Bez tych innowacji nie było szans. Wcześniej jakiekolwiek ochłodzenie klimatu, zwykle oznaczało koniec eksplatacji tego środowiska przez homo sapiens.
Często, zwłaszcza w popularnonaukowych programach podkreśla się dostosowanie się neandertalczyka, do surowego, subpolarnego środowiska. A ja mam wątpliwości.
Czytałem pracę, z której wynikało np., że ok. 44-42 tyś BC, w Karpatach, tam gdzie pojawiała się wieczna zmarźlina, następowało zanikanie stanowisk neandertalskich, który się zapewne wycofywał (lub zanikał) tam gdzie było za zimno. Neandertalczyk dobrze się odnajdywał zaś w np. w czasach gdy na ziemiach polskich w sposób naturalny występowały rośliny typowe obecnie dla strefy śródziemnomorskiej. Trochę to stoi w sprzeczności z wizerunkiem mocarnego kuzyna, przemierzającego zimne pustkowia.
Tu, na tutejszym forum, byłem zresztą uczestnikiem ciekawej dyskusji na temat wpływu ostatniego mini ochłodzenia czyli tzw. małej epoki lodowcowej. Skok cywilizacyjny zapoczątkowany przez rewolucje przemysłową w Europie Zachodniej, zbiegł się w czasie z dosyć znaczącym ochłodzeniem klimatu. I o ile wcześniejsze optimum klimatyczne średniowiecza umożliwiło dzwignięcie się po pewnej zapaści poststarożytnej, to w XVII wieku zaczęto kombinować już na wyższym poziomie w surowej Europie.
Nadal uważam, że za sukces naszej cywilizacji, to umiejętność dostosowywania się do ekstremalnych zjawisk przyrodniczych. To jest to, co wyróznia nasz gatunek, przynajmniej z tych najbardziej podobnych...