Archeologiczna sensacja w Szprotawie

W Szprotawie, na południu województwa lubuskiego dokonano sensacyjnego odkrycia. Tamtejsza "Górka Miłości" to być może jeden z największych średniowiecznych grodów w Polsce - poszukiwana od dawna Ilavia.

Gród zajmuje aż cztery hektary. To rewelacja, bo w Polsce wszystkie takie duże grodziska są już od dawna odkryte - powiedział znawca regionu Maciej Boryna.  Gród położony jest w dolinie rzeki Bóbr. Jego powierzchnia wynosi ponad 4 ha, a wys. 5 m. Ma jednolitą płaską powierzchnię i stromo nachylone skarpy. Miejscowi nazywają ten teren "Górką Miłości" lub "Grodem Chrobrego". Do 1945 r. teren ten nosił nazwę "Nonnenbuschberg", co oznacza "górę w zakonnych zaroślach". Nazwa ta wiąże się z tym, że od początku XVI wieku właścicielkami terenu były szprotawskie Magdalenki.

Niemiecki kronikarz Thietmar napisał, że to właśnie w miejscowości "Ilua" (Iława to dziś dzielnica Szprotawy), w 1000 roku Bolesław Chrobry powitał niemieckiego cesarza Ottona III. Jak wynika ze sprawozdania z badań sporządzonego przez archeologa Mariusza Łesiuka, w literaturze naukowej przyjęto, że wymieniona przez Thietmara "Ilua" (choć jej charakter nie został określony), to gród graniczny związany z linią obronną Wałów Śląskich. Ustalenia te można datować już na początek wieku XIX. Kolejna wzmianka o Iławie pojawia się w źródłach z 1295 roku i dotyczy Gizylera - plebana z "Ylavii". Od tej pory o Iławie wielokrotnie pisano w średniowiecznych dokumentach.

Wytypowano dwie przypuszczalne lokalizacje grodu: na wyspie - na lewym brzegu Bobru lub na jego prawym brzegu, na wzgórzu, gdzie znajduje się kościół p.w. św. Andrzeja. Wykopaliska, które w 1996 roku tam przeprowadzono wykluczyły jednak te lokalizacje. W grudniu 2008 r. właściciel Pracowni Archeologiczno- Konserwatorskiej Pro Archaeologia - Mariusz Łesiuk, pod patronatem wrocławskiego oddziału Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, przeprowadził sondażowo-ratownicze prace archeologiczne na tym terenie. Wynik prac, które zakończyły się w lutym, wskazuje, że "Górka Miłości" to średniowieczne grodzisko.

Fakt ten potwierdzają znaleziska ułamków ceramiki naczyniowej - ze względu na stan zachowania - datowanej ogólnie na wczesne średniowiecze - poinformował Mariusz Łesiuk. Przygotowujemy się do dalszych prac, które uściślą, czy mamy do czynienia z obiektem z okresu plemiennego, czy też wczesnopiastowskiego - dodał. Fragmenty ceramiki znalezionej na grodzisku trafią do Muzeum Ziemi Szprotawskiej.

Ilavia Szprotawa gród Iława Thietmar