Największa infrastruktura badawcza w Polsce dostępna dla użytkowników!
Polski synchrotron otwiera swoje podwoje dla naukowców i badaczy zarówno z kraju, jak i z zagranicy. Od 9 kwietnia do 20 maja, za pomocą platformy internetowej SOLARIS Digital User Office można nadsyłać propozycje badań, do realizacji których niezbędne jest promieniowanie synchrotronowe. Użytkownicy rozpoczną pracę na liniach badawczych UARPES, PEEM I XAS jeszcze w październiku tego roku. To wyjątkowy moment dla polskiej nauki! Synchrotron to jedna z najnowocześniejszych technologii badawczych, jakie zostały stworzone przez człowieka. Powstające w synchrotronie promieniowanie elektromagnetyczne o szerokim spektrum może być wykorzystywane interdyscyplinarnie. Do tej pory jedyną możliwością przeprowadzenia badań na synchrotronie dla polskich naukowców było aplikowanie do zagranicznych ośrodków. Teraz będzie to możliwe w Polsce, w Krakowie, w Narodowym Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS.
Tym samym Polska i jej ośrodek będący jednostką Uniwersytetu Jagiellońskiego dołącza do elitarnego grona krajów, w których możliwie jest przeprowadzenie badań z zastosowaniem promieniowania synchrotronowego. Fakt ten ma szczególne znaczenie dla rejonu Europy Środkowo – Wschodniej, w której krakowska infrastruktura jest jedynym takim miejscem. Ośrodki synchrotronowe tworzą ścisłą, międzynarodową sieć współpracy, która stanowi unikatową platformę badawczą, służącą rozwojowi nie tylko nauki, ale także przemysłu. Udostępnienie w SOLARIS jednej z najbardziej zaawansowanych technologii badawczych na świecie jest ukoronowaniem wielu lat starań i przygotowań.
Czekali na tą chwilę nie tylko inicjatorzy i twórcy tego wyjątkowego przedsięwzięcia, ale przede wszystkim badacze, dla których ta szczególna infrastruktura powstała, z których wielu zrzeszonych jest w Polskim Towarzystwie Promieniowania Synchrotronowego. Co niezwykle istotne, w ramach ogłoszonego przez ośrodek naboru będą oni mogli realizować swoje projekty bezpłatnie. Sam wniosek o dostęp do synchrotronu musi zawierać merytoryczny opis eksperymentu oraz szczegółowe wymagania techniczne, konieczne do jego realizacji. Po ich zaakceptowaniu, projekt będzie oceniany merytorycznie przez międzynarodową komisję. O zakwalifikowaniu wniosku decydować będzie nowatorski zakres tematyki badań, stopień sprecyzowania hipotezy naukowej oraz jasno określona metodologia. Kluczowe znaczenie będzie miało również przekonujące uzasadnienie celowości zastosowania promieniowania synchrotronowego. W ramach obecnego naboru naukowcy przeprowadzać będą swoje badania w okresie od października 2018 do stycznia 2019 roku.
Dzięki sprofilowaniu linii eksperymentalnych każdy synchrotron na świecie posiada obszary badawcze, w których się specjalizuje. W krakowskim ośrodku na początek zostaną udostępnione: linia PEEM/XAS (photoemission electron microscopy / X-ray absorption spectroscopy), gdzie można dokonywać pomiarów mikroskopowych i spektroskopowych w zakresie miękkiego promieniowania rentgenowskiego na dwóch stanowiskach pomiarowych, oraz linia UARPES (ultra angle-resolved photoemission spectroscopy) dostarczająca fotony w zakresie próżniowego ultrafioletu do badań techniką kątowo-rozdzielczej spektroskopii fotoelektronów (ARPES). Ta ostatnia ma podstawowe znaczenie dla rozwoju nauki i technologii, gdyż pozwala na pełny opis doświadczalny struktury elektronowej materii, która wyznacza zasadniczo wszystkie właściwości fizyczne i chemiczne materiałów.
Stacje badawcze PEEM i XAS mogą być natomiast wykorzystywane w takich dziedzinach jak nauka o materiałach, fizyka, chemia czy nauki o Ziemi. To jednak dopiero początek, ponieważ urządzenie mieszczące się na Kampusie UJ docelowo zaprojektowane jest na kilkanaście linii badawczych (dwie są już w trakcie budowy), co umożliwi powstanie ponad dwudziestu stanowisk pomiarowych. Będą one umożliwiały prowadzenie badań w takich dziedzinach jak fizyka, chemia czy medycyna, ale także archeologia, a nawet historia sztuki. To dzięki istnieniu synchrotronów dokonano wielu przełomowych odkryć w nauce. Takie właśnie możliwości otwierają się teraz przed użytkownikami krakowskiego synchrotronu SOLARIS.
Zapraszamy do przeczytania wywiadu, jakiego udzielili nam dyrektor SOLARISa profesor doktor habilitowany Marek Stankiewicz oraz odpowiedzialna za rozwój i utrzymanie akceleratorów doktor Adriana Wawrzyniak.
Komentarze (0)