Puławy: podczas remontu kościoła znaleziono skrytkę z przedmiotami związanymi z tragicznie zmarłą księżniczką Czartoryską

| Humanistyka
Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków

Wykonując 10 grudnia bruzdę pod kabel elektryczny w jednym z filarów, dwaj pracownicy firmy remontowej natrafili w kościele pw. św. Józefa w Puławach na skrytkę. W środku znajdowały się różne przedmioty, m.in. drewniana szkatułka z metalowymi aplikacjami, medaliony, srebrna obrączka, szkaplerz z wizerunkiem Matki Boskiej, niewielki wizerunek dziewczynki wykonany prawdopodobnie na kości słoniowej, pukle włosów z plecioną siatką na włosy czy poduszka z haftowaną poszewką. Jak napisano na facebookowym profilu Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (LWKZ), przeprowadzone wstępnie oględziny i analiza znalezionych przedmiotów wykazała, że związane są one z osobą [tragicznie zmarłej] Teresy, córki księżnej Izabeli Czartoryskiej.

Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków

W styczniu 1780 r. w należącym do Czartoryskich Pałacu Błękitnym w Warszawie doszło do wypadku. Podczas zabawy 15-letnia Teresa Czartoryska musiała za bardzo zbliżyć się do ognia, przez co zajęła się jej muślinowa sukienka. Dziewczyna zaczęła biegać od komnaty do komnaty, podsycając płomień. Choć Jan Norblin ugasił ogień, okrywając księżniczkę swoim płaszczem, obrażenia okazały się bardzo poważne i wkrótce, 13 stycznia, Teresa zmarła.

Na związek znalezionych w skrytce przedmiotów z Teresą wskazują m.in. wyhaftowane na poszewce poduszki monogramy TC, obecność wśród przedmiotów tkanej torebeczki/portmonetki(?) z widocznymi śladami działalności ognia oraz również monogramami TC.

Ze źródeł historycznych wiadomo, że księżna Izabela bardzo przeżyła śmierć najstarszej córki. Przenosząc się z Warszawy do Puław, prawdopodobnie zabrała ze sobą pamiątki związane z tragicznie zmarłą Teresą. Wszystko wskazuje na to, że za jej sprawą przedmioty te schowano w pobliskim kościele. Jak podaje "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich", w 1801 roku odbudowali kościół z gruntu Czartoryscy. Oględziny skrytki wykazały zaś, że wykonano ją celowo na etapie budowy filara.

Tuż po odkryciu skrytki, która nienaruszona przetrwała powstania czy wojny światowe, część cennych przedmiotów (medalion, pierścionek i złoty krzyżyk) zniknęła. Doszło do tego po sporządzeniu spisu przez LWKZ. Po rozmowach z robotnikami niektóre przedmioty udało się odzyskać. Ponieważ innych nadal brakowało, Konserwator powiadomił policję. Jak pod koniec grudnia powiedziała Dziennikowi wschodniemu rzeczniczka puławskiej policji Ewa Rejn-Kozak, funkcjonariusze ustalili łącznie pięć osób podejrzanych o przywłaszczenie cennych przedmiotów. W trakcie dalszych czynności odzyskali nie tylko zaginiony pierścień, ale także medalion. Zarzuty usłyszeli mężczyźni w wieku od 27 do 55 lat z Bełżyc, Lublina i Świdnika. Wszystkie te osoby usłyszały zarzut przywłaszczenia przedmiotów stanowiących dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury. Grozi za to kara pozbawienia wolności do lat 10.

Prawdopodobnie wszystkie przedmioty ze skrytki trafią do Muzeum Czartoryskich w Puławach.

Teresa Czartoryska skrytka kościół pw. św. Józefa remont wypadek tragedia