Brytyjskie muzea mogą łatwiej zwracać zabytki. Nowe przepisy nie dotyczą British Museum
W Wielkiej Brytanii zaczęły obowiązywać przepisy, które ułatwiają zwrot zabytków do państw ich pochodzenia. Pozwalają one muzeom, które są zarejestrowane jako instytucje charytatywne i nie zostały uznane za muzea narodowe, przekazanie za granicę zabytków na podstawie „zasad moralnych”. Spod działania tych przepisów wyłączono jednak – ze względu na przepisy, którymi są objęte (np. British Museum Act z 1963 roku zabrania zbywania przedmiotów z jego kolekcji) – 16 instytucji i muzeów, w tym British Museum, Tate Gallery i National Gallery.
Już wcześniej niektóre muzea korzystały z zasady ex gratia przy przekazywaniu swoich zabytków za granicę. W brytyjskim prawie zasada ex gratia oznacza świadczenie lub płatność dokonane z dobrej woli, bez obowiązku prawne i bez przyznania odpowiedzialności. Świadczenie objęte zasadą ex gratia nie wynika z obowiązku ustawowego, umowy czy wyroku sądu, decyzja o jego przyznaniu jest całkowicie uznaniowa, nie wiąże się z przyznaniem się do winy lub wzięcie na siebie odpowiedzialności. Osoba otrzymująca takie świadczenie nie uzyskuje prawa do dodatkowych świadczeń na tej podstawie, a świadczenie nie stanowi precedensu, zatem nie rodzi obowiązku podobnych świadczeń w podobnych sprawach.
Jak już wspomnieliśmy, wcześniej niektóre muzea, powołując się na tą zasadę, uzyskiwały zgodę na zwrot zabytków. Na przykład w 2021 roku Horniman Museum and Gardens w Londynie czy Jesus College na University of Cambridge uzyskały zgodę na przekazanie Nigerii posiadanych przez siebie brązów z Beninu. Teraz zwroty będą łatwiejsze. Dla przedmiotów o mniejszej wartości – próg został ustalony ze względu na przychody danego instytucji zwracającej – muzea nie będą musiały ubiegać się o zewnętrzną autoryzację swoich działań. W przypadku przedmiotów o niższej wartości, taka zewnętrzna zgoda nadal będzie wymagana.
Komentarze (0)