Przyczajony sokół, ukryty ptak morski

Białozory, zwane inaczej sokołami norweskimi (Falco rusticolus), ukrywały dotąd przed naukowcami swoją tajemnicę. Ptaki te występują prawie na całej półkuli północnej i właśnie odkryto, że osobniki zamieszkujące wysoką Arktykę spędzają podczas zimy wiele dni na krach lodowych.

Sokoły odpoczywają na lodzie i polują na inne ptaki morskie, w tym nurzyki zwyczajne (Uria aalge), alczyki (Alle alle) oraz mewy. Byłem bardzo zaskoczony tym odkryciem. Te ptaki nie przemieszczają się między masami lądu, lecz przez dłuższy czas wykorzystują kry lub lód zbity jako habitat. Wcześniej wszystkie sokoły uznawano za ptaki lądowe – opowiada dr Kurt Burnham z Instytutu Wysokiej Arktyki w Illinois oraz Uniwersytetu w Oksfordzie.

Burnham badał sezonowe ruchy białozorów. W tym celu 48 drapieżników wyposażono w nadajniki radiowe. Dzięki temu Amerykanin i współpracujący z nim prof. Ian Newton z Oksfordu mogli śledzić poczynania sokołów z 3 regionów Grenlandii: 1) Thule na północnym zachodzie, 2) Kangerlussuaq na zachodzie i 3) Ittoqqortoormiit na wschodzie.

Naukowcy odkryli duże zróżnicowanie w zakresie wielkości zimowego areału osobniczego. Jego powierzchnia wśród ptaków z zachodniego wybrzeża zmieniała się w zakresie od 400 do 6600 km kwadratowych, jednak największe różnice odnotowano wśród białozorów ze wschodniego wybrzeża. Tutaj wielkość areału osobniczego zmieniała się w zakresie 27000-64000 km kwadratowych. Niektóre sokoły norweskie w ogóle nie miały dających się zdefiniować areałów osobniczych i poza sezonem lęgowym stale się przemieszczały, spędzając na morzu nawet 40 kolejnych dni.

Podczas zimy jedna z młodych samic przebyła przez ponad 200 dni ponad 4,5 km. Więcej niż połowę tego czasu spędziła na oceanie między Grenlandią a Islandią. Inni naukowcy widywali sokoły na górach lodowych czy nad oceanem, ale zawsze zakładali, że znajdują się tam przez chwilę podczas polowania, a potem wracają na ląd. My pokazaliśmy, że niektóre białozory spędzają w rzeczywistości dużo czasu na polowaniu nad oceanem i lodem i że ocean jest dla nich ważnym i nieznanym wcześniej ornitologom habitatem.

Burnham podkreśla, że wielkość wykorzystywanego przez ptaki terenu świadczy o tym, jak elastyczne i mobilne muszą być białozory, by przetrwać i rozmnożyć się w surowym arktycznym środowisku. Podczas zimy może brakować pożywienia, dlatego zdolność podróżowania na co dzień na znaczne dystanse i spędzania długich okresów poza lądem bardzo zwiększa szanse na przeżycie.

białozór sokół norweski kra lód zbity ptak morski dr Kurt Burnham