Suplement na obniżenie poziomu cholesterolu może powodować uszkodzenie wątroby

| Medycyna
LifeOfLearning, GNU FDL

Czerwony ryż drożdżowy (ang. red yeast rice) może powodować uszkodzenie wątroby. Artykuł na ten temat ukazał się właśnie w BMJ Case Reports. Opisano w nim 64-letnią pacjentkę, u której po 6 tygodniach zażywania suplementu wystąpiło ostre uszkodzenie wątroby.

Czerwony ryż drożdżowy uzyskuje się w wyniku fermentacji grzybów strzępkowych Monascus purpureus na wypolerowanym ryżu. Ziarna ryżu nasącza się wodą. Potem można go od razu zaszczepić lub najpierw ugotować na parze (w ten sposób przeprowadza się sterylizację). Zaszczepienie polega na wymieszaniu ryżu ze sporami grzyba lub na dodaniu przygotowanego wcześniej biobarwnika. Całość należy potem inkubować przez 3-6 dni w temperaturze pokojowej. Po tym czasie każde ziarno charakterystycznie się wybarwi. Jądro będzie miało kolor jasnoczerwony, a zewnętrzna część buraczkowy lub, jak kto woli, purpurowy. Taki barwnik sprzedaje się pod kilkoma postaciami. Mogą to być wysuszone ziarna, proszek albo pasta z ugotowanego i pasteryzowanego ryżu.

Jedenaście lat temu w Chinach przeprowadzono badanie, które wykazało, że czerwony ryż drożdżowy o 1/3 zmniejsza prawdopodobieństwo konieczności przeprowadzenia dwóch zabiegów: wszczepienia bypassów oraz udrożniania naczyń. Wpływa też na ogólną liczbę zgonów (spadek o ok. 30%).

Specyfik jest często używany do obniżania poziomu cholesterolu. Zawiera on jednak lowastatynę, zwaną też monakoliną K, dlatego podobnie jak ona niesie za sobą ryzyko uszkodzenia wątroby.

Pacjentka opisana na łamach BMJ Case Reports została przyjęta do szpitala z objawami hepatotoksyczności. Wcześniej przez 6 tygodni zażywała czerwony ryż drożdżowy. Nie chciała przyjmować statyn, więc by obniżyć poziom cholesterolu, sięgnęła po suplement (stosowana dawka to 1200 mg dziennie).

Przez 2 tygodnie kobieta odczuwała zmęczenie, miała wzdęcia i czuła się najedzona wcześniej niż zwykle. Od tygodnia obserwowała ciemniejszy mocz i jaśniejszy kał. Ostatnio rozwinęła się u niej żółtaczka.

Chora nie wspominała o chorobach wątroby, transfuzjach krwi, kontaktach z chorymi czy niedawnych podróżach. Poza zastrzykami z witaminą B12 na anemię nie przyjmowała też żadnych leków. Pacjentka nie paliła, wypijała wieczorami 2 kieliszki czerwonego wina i prowadziła aktywny tryb życia.

Badanie surowicy ujawniło podwyższony poziom aminotransferazy alaninowej (ALAT), aminotransferazy asparaginianowej (AspAT), fosfatazy alkalicznej i bilirubiny całkowitej. Biopsja wątroby wskazała na ostre polekowe uszkodzenie wątroby (DILI).

Przez 3 dni lekarze podwali 64-latce wysokie dawki metyloprednizolonu (syntetycznego glikokortykosteroidu o długotrwałym działaniu przeciwzapalnym i immunosupresyjnym). Przed zgłoszeniem do szpitala pacjentka przestała przyjmować czerwony ryż drożdżowy; zalecono jej, by nie wracała do terapii. Po wypisaniu do domu kontynuowano leczenie glikokortykosteroidami - kobieta miała zażywać prednizon. Co tydzień przeprowadzano też badania laboratoryjne.

Artykuł z BMJ Case Reports powołuje się na pojedynczy przypadek, dlatego by potwierdzić możliwe związki i mechanizm toksyczności, potrzebne są kolejne badania. Wcześniej udokumentowano jednak inne przypadki hepatotoksyczności czerwonego ryżu drożdżowego; pokazały one, że rekonwalescencja może trwać wiele miesięcy.

Trudno zapobiegać ewentualnym skutkom ubocznym zażywania czerwonego ryżu drożdżowego. Dzieje się tak po części dlatego, że stężenia monakoliny K nie są regulowane.

czerwony ryż drożdżowy Monascus purpureus ostre uszkodzenie wątroby suplement statyny cholesterol hepatotoksyczność