Jaskinie morskie pełne plastikowych śmieci. To zagrożenie dla mniszki śródziemnomorskiej

| Nauki przyrodnicze
Postaw mi kawę na buycoffee.to
fabio_olmos, iNaturalist.org

Po raz kolejny okazuje się, że w stwierdzeniu, że ludzie zanieczyścili odpadami całą planetę, nie ma przesady. Naukowcy z Izraela i Cypru poinformowali, że znaleźli śmieci w każdej badanej jaskini morskiej. Uczeni przeprowadzili analizy w 23 jaskiniach u wybrzeży Cypru i znaleźli ponad 24 000 odpadków o łącznej masie 176 kg. Najpowszechniej występowały wśród nich tworzywa sztuczne, stanowiące 66% śmieci. Odkrycie nie tylko wskazuje na znaczne zanieczyszczenie kolejnego ekosystemu, ale jest też o tyle niepokojące, że jaskinie są schronieniem zagrożonej mniszki śródziemnomorskiej.

I. Savva et al., Marine Pollution Bulletin, Volume 223, 2026, doi.org/10.1016/j.marpolbul.2025.119065

Śmieci znajdowały się w każdej jaskini, a w niektórych ich zagęszczenie wynosiło 97 odpadków na metr kwadratowy. Jaskinie działają jak pułapki, odpady z łatwością wpływają do nich niesione przez wodę, ale nie są już wymywane.

Morskie jaskinie spełniają ważną rolę ekologiczną. Są wyjątkowym schronieniem dla wielu gatunków, unikatowym habitatem o własnej bioróżnorodności. Tymczasem w wielu z nich znaleziono nawet plastiglomerat (plastitar). To określenie substancji powstałej ze smoły – ta z kolei pochodzi z naturalnych oraz antropogenicznych wycieków ropy – scementowanej ze stopionym lub silnie zdegradowanym plastikiem.

Obecność śmieci w jaskiniach zagraża przede wszystkim szczeniętom mniszki śródziemnomorskiej. Naukowcy stwierdzili bowiem, że w długich jaskiniach o kształcie korytarza, wyrzucone przez ludzi śmieci mają tendencję do gromadzenia się z samego tyłu. A to właśnie tam, w miejscach osłoniętych od wiatru, fal i drapieżników, młode są najbardziej bezpieczne. Teraz ludzie sprowadzili niebezpieczeństwo na młode także w tym miejscu. Co prawda dotychczas nie stwierdzono zgonu czy poważnych zranień szczeniąt wskutek oddziaływania odpadów na Morzu Śródziemnym, jednak niejednokrotne w przewodach pokarmowych mniszek znajdowano mikroplastik. Nie można więc wykluczyć, że szczenięta fok giną w jaskiniach.

Cypr jest pierwszym krajem UE, w którym rozpoczęto program monitorowania morskich jaskiń pod kątem obecności odpadków. Wnioski z tych pierwszych badań są alarmujące. Można bowiem przypuszczać, że do jaskiń będzie trafiało coraz więcej śmieci i w coraz większym stopniu będą one zagrażały żyjącym w nich zwierzętom.

jaskinia morska Cypr mniszka śródziemnomorska odpady platik