Oporni pomagają wrażliwym

| Medycyna
Credit: Sorgt et al./University of Groningen

Bakterie wrażliwe na antybiotyki mogą przeżyć, jeśli w ich otoczeniu znajduje się dostatecznie dużo komórek bakteryjnych, w których zachodzi ekspresja czynnika dezaktywującego lek.

Autorzy publikacji z pisma PLoS Biology nagrali film, na którym widać oznakowane białkiem zielonej fluorescencji gronkowce, w których zachodzi ekspresja genu oporności na antybiotyk chloramfenikol. Obok nich znajdują się pozbawione tego genu dwoinki zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae). W medium zawierającym antybiotyk zielone komórki rosną i się dzielą, a czarne nie. Po jakimś czasie okazuje się, że ciemne komórki również zaczynają się namnażać i w pewnym momencie radzą sobie nawet lepiej od zielonych.

Robin Sorg, mikrobiolog z Uniwersytetu w Groningen, wyjaśnia, że dzieje się tak, bo oporne bakterie wychwytują chloramfenikol i go dezaktywują. W pewnym momencie stężenie antybiotyku w pożywce spada poniżej krytycznego poziomu i nieoporne komórki zaczynają rosnąć.

Holendrzy, którzy współpracowali z kolegami z San Diego, podkreślają, że nigdy czegoś podobnego nie widzieli. Komórki odporne na penicylinę mogą uwalniać beta-laktamazy, czyli enzymy rozkładające antybiotyk. W tym przypadku antybiotyk jest jednak dezaktywowany wewnątrz opornych komórek.

Międzynarodowy zespół dokonał odkrycia dzięki mikroskopii poklatkowej. Później potwierdzono to za pomocą modelowania komputerowego i na myszach z zapaleniem płuc. U myszy stwierdziliśmy, że wrażliwe dwoinki zapalenia płuc przeżywają leczenie chloramfenikolem, jeśli zwierzęta są jednocześnie zakażane opornymi bakteriami. Co ważne, wykluczono poziomy transfer genów oporności.

Sorg podkreśla, że wyniki zespołu wyjaśniają zjawisko, które zawsze zastanawiało lekarzy w szpitalach. Chodzi o izolowanie wrażliwych bakterii od pacjentów, których nie udało się wyleczyć antybiotykami.

Naukowcy podkreślają, że należy zwrócić uwagę na fakt, że wrażliwe komórki z eksperymentu przestały się dzielić, tymczasem wiele mechanizmów działania antybiotyków bazuje na komórkach dzielących się, a przynajmniej na komórkach z aktywnym metabolizmem.

lekooporność wrażliwość chloramfenikol gronkowce dwoinka zapalenia płuc wychwyt rozkładanie Robin Sorg