Działanie środków przeciwbólowych zależy od mikrobiomu

| Medycyna
Rev Dan Catt (Daniel Catt), CC

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) zmieniają skład mikrobiomu jelitowego, co wpływa na sposób ich metabolizowania i ograniczenie skuteczności.

Zespół ze Szkoły Medycznej Perelmana Uniwersytetu Pensylwanii wyjaśnia, że interakcje między mikroflorą jelit a indometacyną hamują działanie cyklooksygenaz 1 i 2 (COX-1 i COX-2). Zahamowanie aktywności cyklooksygenaz uniemożliwia syntezę prostaglandyn, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia objawów stanu zapalnego. Ponieważ jednak prostaglandyny chronią także błonę wyściełającą żołądek, zmniejszając m.in. wytwarzanie kwasu żołądkowego, NLPZ mogą prowadzić do rozwoju wrzodów i krwawienia.

Podczas eksperymentów i ostra, i przewlekła ekspozycja na indometacynę hamowała produkcję prostaglandyn i powodowała uszkodzenia jelita cienkiego (przypominające uszkodzenia układu pokarmowego ludzi zażywających NLPZ). Prowadziły one do zwiększonej przepuszczalności, wrzodów, krwawienia i perforacji. Głębokie sekwencjonowanie mikrobiomu wykazało, że w obu modelach dawkowania ekspozycja na indometacynę skutkowała zmianą składu mikrobiomu w kierunku prozapalnym: widoczna była ekspansja bakterii z rodzin Peptococcaceae i Erysipelotrichaceae w jelicie i zmniejszenie udziału rodziny S24-7 w mikroflorze kałowej.

By określić wpływ bakterii na metabolizm indometacyny, naukowcy zastosowali antybiotyk. Później prowadzili porównania z grupą kontrolną. Okazało się, że zmiana farmakokinetyki i farmakodynamiki działania NLPZ wiązała się ze zmniejszeniem aktywności bakteryjnego enzymu β-glukuronidazy. W sytuacji braku enzymu reabsorpcja indometacyny do krwiobiegu ulegała ograniczeniu, skutkując zwiększonym wydalaniem i zmniejszoną ekspozycją na lek. Przez to spadała zdolność NLPZ do inhibicji prostaglandyn prozapalnych.

Autorzy publikacji z pisma eLife uważają, że uzyskane wyniki rodzą kilka pytań, np. czy hamowanie COX-1 i COX-2 będzie różnie wpływać na mikrobiom, zważywszy, że inhibitory COX-2 powodują mniej powikłań ze strony układu pokarmowego. Ponieważ wcześniej wykazano, że zegar biologiczny gospodarza wpływa na mikrobiom jelit, Amerykanie zamierzają też ustalić, czy przyjmowanie NLPZ o różnych porach dnia może prowadzić do większej skuteczności i mniejszej liczby skutków ubocznych w modelach zwierzęcych, a ostatecznie i u ludzi.

niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ indometacyna mikrobiom prostaglandyny cyklooksygenaza β-glukuronidaza