Jak chronione są obszary chronione?

| Nauki przyrodnicze
 Ralf Lotys, CC-BY 3.0

Gdy w 1993 roku podpisywano Konwencję o różnorodności biologicznej jej sygnatariusze zobowiązali się, że do roku 2020 utworzą na 17% swojego terytorium efektywnie zarządzane, ekologicznie reprezentatywne i połączone ze sobą obszary chronione. Obecnie obszary takie obejmują 14,7% powierzchni lądów. Jeśli jednak odejmiemy od tego obszary, które są poddane intensywnej presji ze strony człowieka – takiej jak działalność budowlana, rolnicza, istniejąca sieć drogowa czy zanieczyszczenie światłem – to rzeczywisty odsetek lądów zajmowanych przez obszary chronione wynosi 10,3%. Jedynie 111 krajów objęło ochroną przewidziane w umowie 17% swojego terytorium, jeśli jednak odejmiemy tereny poddane presji człowieka, to okaże się, że warunki określone w Konwencji spełnia obecnie tylko 37 państw.

Badania na temat wprowadzania umowy w życie przeprowadzili naukowcy z Australii i Kanady.

Z ogólnej powierzchni 134.670.950 kilometrów kwadratowych lądów, ochroną objęto 19.864.188 km2 z czego 5.968.932 kilometry są poddane intensywnej presji ze strony człowieka. Powierzchnia krajów, które przeznaczyły 17% swojego terytorium na obszary chronione wynosi 51.059.269 km2. Ochroną objęto tam 12.496.340 kilometrów kwadratowych, z czego 3.776.896 kilometrów nie spełnia warunków konwencji gdyż jest poddana intensywnej presji człowieka.

Bardzo interesująco wygląda liczba krajów, które przeznaczyły – w liczbach bezwzględnych – najwięcej ziemi na obszary chronione. Na pierwszym miejscu znajdziemy tutaj Brazylię, gdzie ochroną objęto 2.468.479 km2, z czego jednak 334.352 kilometry znajdują się pod intensywną presją człowieka. Drugie miejsce przypada Rosji z 1.640.125 km2 terenów chronionych (246.373 km2 pod presją), a trzecie należy do Chin (1.598.471 km2 chronione, w tym 496.165 km2 pod presją człowieka). Kolejne miejsca zajmują Australia (1.311.945 km2; 139.770 km2), USA (1.247.228 km2; 174.623 km2), Kanada (926.034 km2; 23.892 km2), należąca do Danii Grenlandia (885.647 km2; 215 km2), Wenezuela (496.701 km2; 83.480 km2), Peru (408.714 km2; 42.202 km2) oraz Boliwia (336.406 km2; 57.002 km2).

Naukowcy sporządzili też inne zestawienie, w którym pokazano te kraje, gdzie pod intensywną presją ze strony człowieka znajduje się największy odsetek obszarów chronionych. Na liście tej znalazła się, niestety, i Polska. Najgorsza sytuacja pod tym względem występuje na Słowenii, gdzie aż 47% obszarów objętych ochroną nie spełnia wymagań. Na drugim miejscu jest Bhutan (46%), a Polska na miejscu trzecim (39%). Kolejne miejsca zajęły Niemcy (36%), Słowacja (36%), Chorwacja (34%), Bułgaria (33%), Tanzania (32%), Grecja (30%) i Austria (28%). Lista obejmuje tylko kraje o powierzchni większej niż 20 000 kilometrów kwadratowych. Ponad 40 państw świata ma mniejszą powierzchnię.

obszar chroniony Konwencja o różnorodności biologicznej Polska