Mają nosa na chorobę

Dzięki odkryciu dokonanemu przez naukowców z Uniwersytetu Genewskiego uczyniono ważny krok na drodze do opracowania elektronicznych detektorów różnych stanów chorobowych. Uczeni zidentyfikowali w organizmach myszy receptor odpowiedzialny za zdolność tych zwierząt do wykrywania osobników cierpiących na choroby zakaźne lub związane z rozwojem stanu zapalnego.

Niezwykła zdolność do identyfikowania osób lub zwierząt chorych na niektóre rodzaje schorzeń została stwierdzona u co najmniej kilku ssaków, m.in. u szczurów, myszy i psów. Dotychczas nie było jednak wiadomo, jaki rodzaj receptora odpowiada za tę umiejętność.

Do wyszukania nowego, nieznanego jeszcze receptora wykorzystano metody genetyczne. Badacze analizowali ekspresję genów aktywnych w komórkach organu lemieszowego - niewielkiego narządu znajdującego się we wnętrzu jamy nosowej, odpowiedzialnego za wykrywanie feromonów. 

Przeprowadzone testy pozwoliły na zidentyfikowanie genów kodujących pięć białek pełniących funkcję receptorów dla peptydu formylowego - krótkiej sekwencji aminokwasów wytwarzanej m.in. przez bakterie, niektóre wirusy oraz komórki ludzkie objęte stanem zapalnym. Ich obecność w organizmie była znana już wcześniej, lecz nigdy dotąd nie wykazano ich obecności w narządzie lemieszowym.

Rolę nowoodkrytego receptora potwierdzono w testach funkcjonalnych. Badacze zauważyli, że peptyd formylowy jest wydzielany z organizmów zwierząt wraz z moczem. Co więcej, udowodniono że myszy pozbawione opisywanych genów nie były w stanie wykryć osobników chorych, do czego były zdolne osobniki o niezmodyfikowanym DNA. 

Jeden z autorów odkrycia, prof. Ivan Rodriguez, ocenia, iż może ono zostać wykorzystane przez naukowców pracujących nad stworzeniem "elektronicznych nosów" zdolnych do wykrywania osób chorych np. na podstawie analizy moczu. Co prawda urządzenie takie nie byłoby w stanie określić typu choroby, na którą cierpi dana osoba, lecz bez wątpienia byłoby ono wartościowym narzędziem pozwalającym na oddzielenie osób chorych od zdrowych.

peptyd formylowy receptor narząd lemieszowy organ lemieszowy