Rekordowo stare jajo przywry z Syrii

W Syrii na stanowisku Tell Zeidan w pochówku dziecka, które żyło ok. 6200 lat temu, znaleziono jajo przywry z rodzaju Schistosoma. Jest ono o 1 tys. lat starsze od poprzedniego rekordzisty z mumii egipskich.

Do ostatniego odkrycia zespołu dr. Piersa Mitchella z Uniwersytetu w Cambridge doszło w Żyznym Półksiężycu, gdzie pierwsze techniki irygacyjne wynaleziono ok. 7,5 tys. lat temu. Brytyjczyk podejrzewa, że zaawansowane metody uprawy roli miały wpływ na wzrost częstości schistosomatoz (jaja przywry są wydalane z moczem czy kałem zarażonych ludzi i zwierząt; dalszy rozwój następuje w słodkiej wodzie). Badania prowadzone współcześnie w Afryce wykazały, że rolnictwo, melioracja i tamy są jak dotąd najpowszechniejszymi przyczynami zapadania ludzi na schistosomatozy.

Archeolodzy pobrali próbki gleby otaczającej klatki piersiowe oraz stopy i głowy zmarłych (gdyby jaja znaleziono wokół tych ostatnich, oznaczałoby to skażenie w późniejszym okresie). Jak wyjaśnia Mitchell, podczas przesiewania szukano cząstek o średnicy circa 0,1 mm. Później zmieszano je z wodą i umieszczono pod mikroskopem.

Jedno jajo wykryto w glebie z okolic tułowia/miednicy szkieletu dziecka. Ponieważ nie natrafiono na coś takiego przy głowie czy stopach, sugeruje to, że źródłem była pogrzebana osoba, a nie ktoś, kto oddał tu potem kał lub mocz.

Ludzie zamieszkiwali Tell Zeidan 7800-5800 lat temu. Choć konstrukcje melioracyjne nie wytrzymały próby czasu, na stanowisku odkryto pozostałości pszenicy i jęczmienia. Opady deszczu były zbyt małe dla jęczmienia, ale z irygacją zboże to mogło dobrze rosnąć. Co istotne, Tell Zeidan leży w obrębie obszaru zalewowego Eufratu i Balikh. Kiedy rzeki wylewały, mieszkańcy przyległych równin mogli budować z błota mury oporowe. W ten sposób woda stała na polach dłużej. Starożytni rolnicy zapewne w niej brodzili, co sprzyjało zakażaniu przywrą.

W przyszłości autorzy artykułu z pisma Lancet Infectious Diseases zamierzają przeanalizować materiał genetyczny pasożyta.

przywra Schistosoma schistosomatoza pochówek dziecko jajo Syria Tell Zeidan dr Piers Mitchell