4-letnia wojna szympansów przypomina ludzkie podziały

Czteroletnia wojna szympansów z Parku Narodowego Gombe Stream z początku lat 70. XX w. ujawniła podobieństwa rozpadu ludzkich i szympansich społeczeństw.

Jane Goodall bada tutejsze szympansy od 1966 r. Na początku lat 70. prymatolog zauważyła, że grupa podzieliła się na pół. Agresja była tak skrajna i utrzymywała się tak długo, że Brytyjka zdecydowała się nazwać ten stan rzeczy wojną.

By stwierdzić, co do niej doprowadziło, zespół Josepha Feldbluma z Duke University postanowił przeanalizować zapiski Goodal ze stacji karmienia szympansów. Wcześniej naukowcy oceniali siłę więzów 2 osobników, bazując na długości spędzanego razem czasu. Notatki Goodall są jednak tak szczegółowe, że można np. stwierdzić, czy szympansy przybyły na jedzenie w tym samym czasie i z tego samego kierunku.

W ramach studium Amerykanie wprowadzali do komputera dane z kilku okresów między 1968 a 1972 r. Model sieci społecznej pokazał, że grupa była zjednoczona do 1971 r. Wtedy nastąpił rozpad na grupy z południa i północy. Choć nie wiadomo, co dokładnie się stało, ma to z dużym prawdopodobieństwem związek z samcem o imieniu Leakey, który zmarł pod koniec 1970 r. Wydaje się, że spełniał on rolę łącznika między dwiema podgrupami. Po nim samcem alfa został Humphrey, ale był on słabym przywódcą i nastawali na niego bracia z południa Charlie i Hugh. Gdy inne szympansy zaczęły popierać którąś z frakcji, nastąpił rozłam i rozgorzała walka. W ciągu 4 lat grupa Humphreya zniszczyła grupę braci, stosując metodę podkradania się na terytorium wroga (samce wybierały ofiarę i ją biły). Feldblum wyjaśnia, że na podstawie przedwojennych preferencji można było przewidzieć, za którą frakcją opowie się dany osobnik.

Amerykanie wskazują na uderzające podobieństwa między rozwojem wydarzeń w Gombe a klasycznym studium Wayne'a W. Zachary'ego z 1977 r. (chodzi o dynamikę związków w 34-osobowej uniwersyteckiej drużynie karate; wyniki badania opublikowano w Journal of Anthropological Research).

Wojny szympansie praktycznie nie wybuchają, ale prymatolodzy mają nadzieję zdobyć więcej informacji nt. ewolucji ludzkich społeczeństw, badając czepiaki.

szympans wojna agresja społeczeństwo rozpad podział ewolucja Jane Goodall Park Narodowy Gombe Stream Joseph Feldblum