Największy średniowieczny warsztat obróki kości słoniowej odkryto w pakistańskim Bhanbhore
Na stanowisku archeologicznym Bhanbhore w Pakistanie znaleziono dowody na istnienie tam największego średniowieczu ośrodka przetwórstwa kości słoniowej. W ruinach tego starożytnego miasta znaleziono co najmniej 40 kilogramów odpadków z kości słoniowej, wyrzuconych z istniejących tam warsztatów. Archeolodzy nie natrafili na żadn ukończone produkty z kości słoniowej, które byłyby w tym samym wieku, co odpadki.
Najnowszego odkrycia dokonano w wykopie nr 9, znajdującym się w połowie drogi pomiędzy miejskim meczetem, jednym z najstarszych w regionie, a południową bramą do miasta. W pracach biorą udział miejscowi specjaliści, a wspierają ich archeolodzy z Uniwersytetu w Bolonii, Katolickiego Uniwersytetu Najświętszego Serca w Mediolanie oraz Uniwersytetu w Barcelonie.
To z pewnością największy na świecie warsztat przetwarzający kość słoniową, mówi Simone Mantellini z Uniwersytetu w Bolonii. Uczony dodaje, że to dopiero początek. Dotychczas bowiem odkryto niewielką część dzielnicy przemysłowej Bhanbhore.
Ruiny tego starożytnego miasta znajdują się w pobliżu ujścia Indusu, o 65 kilometrów na wschód od Karaczi. Bhanbhore zostało założone w I wieku przed Chrystusem, w okresie Królestwa Indo-Partyjskiego, przetrwało przez okres hindusko-buddyjski, a następnie muzułmański. Upadło około XIII wieku. Jego nazwa przetrwała jednak w lokalnym folklorze. W kulturze prowincji Sindh istnieje opowieść o „Julii”, czyli Sassi, która mieszkała właśnie w Bhanbhore, a jej „Romeo” imieniem Punno, był kupcem.
Chociaż Banbhore nie leży nad samym oceanem, jest ulokowane w strategicznym miejscu delty Indusu. Prawdopodobnie było ważnym portem handlowym, a jego kupcy docierali do ludów zamieszkujących wybrzeża Oceanu Indyjskiego i na Daleki Wschód. Obecnie wiemy, że sama cytadela w mieście miała powierzchnię 1,4 hektara, a poza jej murami znaleziono ulice i ruiny budynków. Miasto odegrało też ważną rolę w rozprzestrzenianiu się islamu w prowincji Sindh. Wiemy, że już w 711 roku prowincja ta została podbita przez Arabów prowadzonych przez Muhammada bin Qasima. Profesor Valeria Piacentini z Mediolanu, która kieruje obecnymi wykopaliskami, uważa, że Banbhore to „zaginione” miasto Debal, przez które bin Qasim wkroczył na teren Sindh. Jednak nie wszyscy specjaliści zgadzają się z tym poglądem.
Dotychczas zdobyte dowody wskazują, że miasto miało dobrze rozwiniętą gospodarkę, a najnowsze odkrycie to dowód, że istniał tu potężny przemysł przetwórstwa kości słoniowej. Jako, że produkcja musiała być naprawdę duża i mamy też dowody na handel długodystansowy, przemysł ten nie mógł służyć tylko potrzebom lokalnym.
Jako, że nie mamy gotowych produktów z okresu największego rozkwitu tego przemysłu, trudno z pewnością stwierdzić, co było produkowane w Banbhore. Mantellini uważa, że głównie były to ozdoby. Na podstawie wyrzuconych odpadków można przypuszczać, że powstawały tam m.in. pierścienie. Jeden ze znalezionych fragmentów przypomina pionek do gry w szachy. Niewykluczone, pękł on podczas obróbki i wyrzucono go do śmieci.
O długodystansowym handlu, jakie prowadziło Bhanbhore, świadczy bogactwo znalezionej tam ceramiki – od prostych przedmiotów, po niezwykle bogato zdobione. Ceramika ta pochodziła zarówno z Indii, jak i z terenów dzisiejszych Iranu i Iraku. Miasto było z pewnością bogate, przynajmniej w XII i na początku XIII wieku. Jednak handlowało ze światem już wcześniej. Ceramika z terenu Iranu jest datowana na X i XI wiek.
Część ceramiki była z pewnością wytwarzana na miejscu. Co interesujące, kształty wytwarzanej na miejscu czerwonej ceramiki nie zmieniły się przez wieki. Tego typu naczynia są nadal wytwarzane. Innym lokalnym elementem jest szara ceramika, która wymaga znacznie większej widzy technologicznej. Aby ją uzyskać, trzeba precyzyjnie kontrolować cały proces wypalania.
Jednak znaleziona w Bhanbhore ceramika najwyższej jakości pochodziła najprawdopodobniej z Chin.
Bhanbhore prawdopodobnie doświadczało czasem trzęsień ziemi. Pewne dowody wskazują, że około 280 roku mogło nawet zostać całkowicie zniszczone. Jeśli tak, to zostało odbudowane. Ostateczny upadek miasta rozpoczął się pod koniec XII wieku. Wszystko wskazuje na to, że delta zaczęła się zamulać, co jest procesem typowym dla delt rzecznych. W tym okresie widzimy, że mieszkańcy zaczęli naprawiać uszkodzoną ceramikę, co wskazuje, że doszło do przerwania kontaktów handlowych. W końcu doszło do suszy, Indus zmienił swój bieg i Bhanbhore znalazło się nad brzegiem mulistego strumienia. Ludzie wyprowadzili się, a miasto legło w ruinie.
Komentarze (0)