Miliony dolarów na przyspieszenie prac nad spóźnionym Gigantycznym Teleskopem Magellana

Amerykańska Narodowa Fundacja Nauki (NFS) przyznała GMTO Corporation, organizacji nadzorującej budowę Gigantycznego Teleskopu Magellana (GMT), 17,5 miliona dolarów na przyspieszenie prac nad teleskopem. Urządzenie, budowane kosztem miliarda USD, będzie teleskopem o średnicy lustra wynoszącym 25 metrów.

GMT będzie jednym z największych teleskopów optycznych na Ziemi. Urządzenie ma rozpocząć pracę w 2029 roku w Las Campanas na Chile na Pustyni Atacama. Prace ziemne zostały już ukończone i w ubiegłym roku GMTO podpisało wart 135 milionów USD kontrakt na zaprojektowanie, wykonanie i zainstalowanie struktury teleskopu. Prace te zlecono niemieckiej firmie MT Mechatronics i amerykańskiej Ingersoll Machine Tools. Teleskop ma zostać dostarczony do Chile pod koniec 2025 roku i wówczas zacznie się jego montaż.

GMT będzie składał się z siedmiu okrągłych luster o średnicy 8,4 metra każde. Złożone razem będą stanowiły ekwiwalent jednego lustra o średnicy 25,4 metra. Dwa lustra już są gotowe i leżą w magazynie w Arizonie, trzy kolejne znajdują się na różnych etapach polerowania. Prace nad dwoma ostatnimi się jeszcze nie rozpoczęły, ale wiadomo, że szóste lustro zostanie odlane w marcu 2021 roku. O procesie tworzenia niezwykłych luster, z których każde wykonane jest z 20 ton szkła, informowaliśmy już przed 8 laty. Wówczas planowano, że GMT rozpocznie pracę w 2020 roku. Jak widać projekt ma 10-letnie opóźnienie.

Każdym z luster można niezależnie sterować, jednak całość musi bardzo precyzyjnie utrzymywać kształt, by działać jak jedno lustro. Dlatego też każdym z 7 luster będzie sterowało około 160 aktuatorów. Będziemy badali kształt luster i korygowali go co 30 sekund, mówi odpowiedzialny za całość projektu James Fenson. Dzięki wspomnianemu na wstępie grantowi z NFS można już będzie rozpocząć testy jednego z luster i systemu aktuatorów, by zbadać, czy wszystko działa jak należy.

Każde z siedmiu luster będzie wysyłało odbity przez siebie obraz do odpowiadającego mu lustra o średnicy 1 metra. Mniejsze lustra są sterowane za pomocą 675 aktuatorów każde i zmieniają kształt co milisekundę, korygując zakłócenia obrazu powodowane przez atmosferę Ziemi. Grant z NFS pozwoli też na zbudowanie jednego z takich luster i jego systemu sterowania oraz całej infrastruktury testowej wraz ze specjalnym systemem symulowania zakłóceń atmosferycznych. To nowatorska technologia, której wcześniej nie używano.

Jednym z elementów stanowiących przedmiot największej troski naszego zespołu jest chęć znalezienia już na początku prac nad teleskopem rozwiązań dla najbardziej ryzykownych problemów, które mogą się pojawić w czasie budowy urządzenia. Grant z NSF pozwoli na przyspieszenie prac nad krytycznymi elementami teleskopu, mówi prezydent GMTO Robert Shelton.

Gigantyczny Teleskop Magellana GMT