Organizator ostatniej wyprawy krzyżowej przypieczętował swój los, nie jedząc lokalnych produktów?
Ludwik IX Święty, król Francji od 1226 r., organizator i uczestnik m.in. VII wyprawy krzyżowej, cierpiał w momencie zgonu na szkorbut. Warto przypomnieć, że wcześniej uważano, że zmarł na dżumę lub czerwonkę.
Autorzy nowej publikacji z Journal of Stomatology, Oral and Maxillofacial Surgery wyjaśniają, że w badaniach wykorzystano żuchwę przechowywaną w relikwiarzu w katedrze Notre Dame. Wykazano, że rzeczywiście należała ona do Ludwika i że władca cierpiał na ciężką postać szkorbutu.
Szkorbut to choroba wielonarządowa, wywołana niedoborem kwasu askorbinowego w diecie. Na swoje nieszczęście podczas kampanii wojskowej Ludwik IX Święty jadł głównie ryby. Gdyby sięgnął po lokalne produkty, a warto przypomnieć, że zmarł podczas oblężenia Tunisu, gdzie nie brakuje bogatych w witaminę C cytrusów, być może jego losy potoczyłyby się inaczej.
Królewska dieta zdecydowanie nie była zbilansowana. Ludwik umartwiał się na różne sposoby, np. poszcząc. Poza tym krucjata nie była dobrze przygotowana. Boży bojownicy nie wzięli ze sobą wody ani owoców i warzyw - podkreśla dr Philippe Charlier.
Jako dowód na występowanie szkorbutu naukowcy przywołują m.in. fragment dzieła Jeana Sire de Joinville'a "L'historie de Saint-Louis": Nasza armia cierpiała na nekrozę dziąseł [...] i by chorzy mogli przeżuwać mięso i przełykać, balwierze musieli odcinać tkankę. Ciężko było słuchać, jak żołnierze krzyczeli podczas tego zabiegu jak rodzące kobiety.
Ówcześni kronikarze opisywali także ze szczegółami, jak Ludwik Święty stracił zęby, plując kawałkami dziąseł, co odpowiadało temu, co sami zobaczyliśmy na żuchwie.
Udowadniając, że relikwia to żuchwa Ludwika IX Świętego, specjaliści najpierw ocenili jej morfologię. Stwierdzili, że ma właściwy kształt, by należeć do 56-letniego mężczyzny. Potem zestawiono ją z rzeźbami głowy króla; tutaj także wszystko pasowało. Na końcu zespół przeprowadził datowanie radiowęglowe kości. W ten sposób ustalono, że właściciel żuchwy zmarł między 1030 a 1220 r. To za wcześnie jak na Ludwika, ale ten umartwiając się, żywił się rybami, co mogłoby wyjaśnić rozbieżność (transport z atmosfery w głębiny oceanu trwa setki lat, dlatego stężenie C14 w głębokim oceanie jest wyraźnie niższe niż w atmosferze, co przekłada się mniejszą koncentrację tego izotopu w organizmach morskich). Jednym słowem dieta króla spowodowała, że jego kości wydawały się starsze, niż były w rzeczywistości.
Wg naukowców, szkorbut nadwyrężył układ odpornościowy króla, przez co był on bardziej podatny na inne choroby. Charlier i inni wspominają o badaniu zawartości żołądka Ludwika IX Świętego. Choć przed przetransportowaniem do Europy wycięto go i ugotowano w winie i przyprawach, powinno się udać ustalić, jakie patogeny się w nim znajdowały.
Komentarze (0)