Tajemnicza społeczność żyjąca na Madagaskarze 1000 lat temu mogła wyznawać zaratusztranizm

| Humanistyka
Schreurs, G. et al. (2024) ‘Teniky: enigmatic architecture...’, Azania: Archaeological Research in Africa, pp. 1–44. doi: 10.1080/0067270X.2024.2380619, creativecommons.org/licenses/by/4.0/

W masywie Isalo na południu Madagaskaru znajduje się izolowane stanowisko archeologiczne Teniky. Widoczna tam unikatowa architektura skalna nie ma odpowiednika ani na Madagaskarze, ani w całej Afryce Wschodniej. W dolinie rzecznej o kształcie amfiteatru ludzie wykuli tarasy, wgłębienia i schronienia w skałach. Autorzy nowych badań przeanalizowali wykonane przez człowieka struktury, znajdujące się poza doliną, na odległym o 2,5 kilometra wzgórzu.

Schreurs, G. et al. (2024) ‘Teniky: enigmatic architecture...’, Azania: Archaeological Research in Africa, pp. 1–44. doi: 10.1080/0067270X.2024.2380619, creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Schreurs, G. et al. (2024) ‘Teniky: enigmatic architecture...’, Azania: Archaeological Research in Africa, pp. 1–44. doi: 10.1080/0067270X.2024.2380619, creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Schreurs, G. et al. (2024) ‘Teniky: enigmatic architecture...’, Azania: Archaeological Research in Africa, pp. 1–44. doi: 10.1080/0067270X.2024.2380619, creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Schreurs, G. et al. (2024) ‘Teniky: enigmatic architecture...’, Azania: Archaeological Research in Africa, pp. 1–44. doi: 10.1080/0067270X.2024.2380619, creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Naukowcy przyjrzeli się tamtejszym tarasom, niszom skalnym, ścianom wzniesionym z obrobionego kamienia, kamiennym misom i kamieniołomom. Datowanie radiowęglowe węgla drzewnego znalezionego w nowo odkrytych schronieniach pozwoliło stwierdzić, że powstały one pomiędzy X a XII wiekiem naszej ery. W Teniky znaleziono ceramikę pochodzącą z Chin oraz Azji Południowo-Wschodniej, którą datowano na XI-XIV wiek. Jej obecność wskazuje, że ludzie z Teniky, mimo iż mieszkali 200 kilometrów od wybrzeża, byli włączeni w długodystansowe sieci handlowe przez Ocean Indyjski.

Zespół badawczy stwierdził, że najbliższy przykład podobnej wykutej w skale architektury znajduje się w dzisiejszym Iranie, przede wszystkim w regionie Fars. Pochodzi ona z pierwszego tysiąclecia naszej ery i jest przypisywana wyznawcom zaratusztranizmu. Dlatego też naukowcy uznali, że i w badanym miejscu na Madagaskarze mieszkali wyznawcy tej religii.

Podczas badań w Teniky odkryliśmy znacznie większy i ważniejszy krajobraz archeologiczny niż znany dotychczas. Mamy tutaj wiele nowo odkrytych struktur, takich jak tarasy, kamienne ściany, kamienne misy i inne struktury stworzone na przełomie pierwszego i drugiego tysiąclecia. [...] Wyniki naszych badań sugerują, że większość struktur wykutych w skałach na klifie i w jego pobliżu miało funkcje rytualne. Interpretujemy je jako część nekropolii. Wykute przez człowieka w Teniky nisze skalne są podobne do tych znanych z Iranu i powiązanych z praktykami pogrzebowymi wyznawców Zoroastra. Nie możemy jednak wykluczyć, że struktury architektoniczne w Teniky to dzieło ludzi, których zwyczaje i wierzenia powstały i ewoluowały już po przybyciu na to miejsce, a ich architektura jedynie przypadkiem przypomina tę z Iranu. Uznajemy jednak za bardziej prawdopodobne, że ludzie, którzy przybyli na wybrzeże Madagaskaru i z czasem osiedlili się w Teniky przynieśli ze sobą rytuałyl i wierzenia spoza wyspy i praktykowali je mieszkając na niej, czytamy w pracy opublikowanej na łamach pisma Azania: Archeological Research in Africa.

Autorzy badań mają nadzieję, że przyszłe prace archeologiczne pozwolą odpowiedzieć na pytanie, kiedy wyznawcy zaratusztranizmu przybyli na Madagaskar i gdzie wylądowali. Czy przybyli bezpośrednio z miejsca pochodzenia, czy też odwiedzili inne części Oceanu Indyjskiego? W jaki sposób przemieszczali się na Madagaskarze i trafili do Teniky? Jak żyli, jak długo tam przebywali i dlaczego opuścili co miejsce? Jakie relacje łączyły Teniky z innymi osadami na Madagaskarze i jak miejsce to wpisywało się w handel na Oceanie Indyjskim?

Madagaskar Zoroaster zaratusztranizm Teniky masyw Isalo