Galaktyka z dwoma aktywnymi jądrami
W galaktyce Markarian 739 znaleziono drugą czarną dziurę, która jest aktywnym jądrem galaktycznym. Wspomniana galaktyka, znana też jako NGC 3758, leży w odległości 425 milionów lat świetlnych od Ziemi, w konstelacji Lwa. Jej dwa jądra dzieli od siebie zaledwie 11 000 lat świetlnych.
W centrum większości galaktyk, w tym w naszej Drodze Mlecznej, znajduje się supermasywna czarna dziura, ważąca miliony razy więcej od Słońca. Niektóre z nich wypromieniowują miliardy razy więcej energii niż Słońce - mówi Michael Koss z Goddard Space Flight Center.
Te dziury, które tak intensywnie emitują energię zwane są aktywnymi jądrami galaktycznymi (AGN). Same czarne dziury są w przestrzeni kosmicznej dość powszechne, jednak tylko około 1% z nich to AGN. Tym bardziej niezwykłe jest znalezienie galaktyki posiadającej dwa AGN.
Markarian 739 to dopiero druga znana nam galaktyka posiadająca dwa AGN. Odkryto je dzięki satelicie Swift oraz Chandra X-ray Observatory.
Od 2004 roku na pokładzie Swifta działa Burst Alert Telescope (BAT), urządzenie przeznaczone do odnajdowania wysokoenergetycznych źródeł promieniowania X. BAT jest w stanie zaobserwować AGN w odległości do 650 milionów lat świetlnych i odkrył ich już dziesiątki.
Zespół Kossa już w ubiegłym roku opublikował wyniki swoich badań, z których wynika, że około 25% odkrytych przez Swifta AGN ma bliskich towarzyszy, a w przypadku 60% z nich najprawdopodobniej dojdzie do połączenia się w ciągu najbliższego miliarda lat.
Gdy dwie galaktyki się zderzają i obie posiadają supermasywne czarne dziury, powinno dojść do ‚włączenia' się obu i ich działania jak AGN. Dotychczas nie zauważyliśmy wielu podwójnych AGN, więc zaprzęgliśmy Chandrę do pracy - mówi współautor badań, profesor Richard Mushotzky.
Uczeni od dziesięcioleci wiedzieli, że wschodnie jądro Markarian 739 zawiera aktywną czarną dziurę, teraz odkryto, że w zachodnim również znajduje się AGN. Profesor Sylvain Veilleux, kolega Kossa i Mushotzky'ego z University of Maryland, który również brał udział w badaniach, mówi, że odkrycie zachodniego AGN trwało tak długo, gdyż ani badania radioteleskopami, ani urządzeniami pracującymi w ultrafiolecie nie wskazywały, by zachodnie jądro było aktywne. To dowodzi, jak ważne są obserwacje promieniowania X w wysokiej rozdzielczości w pobliżu czarnych dziur - dodaje uczony.
Komentarze (4)
mjmartino, 14 czerwca 2011, 08:05
Czym się różni aktywne AGN a od nieaktywnego ? Czy czarna dziurą może być nieaktywna ?
Czy to w jakimś innym znaczeniu jest napisane ?
Mariusz Błoński, 14 czerwca 2011, 11:29
Aktywne jądro (AGN) - stąd też mówi się o aktywnych galaktykach - to jądro, które ma większą jasność niż normalna. Prawdopodobnie spowodowane jest to obecnością supermasywnej czarnej dziury, która pochłania olbrzymie ilości materii ze swojej okolicy. Gdy już pochłoną tę materię, jasność jądra spada i staje się ono zwykłym jądrem, a galaktyka - zwykłą galaktyką.
fandango, 15 czerwca 2011, 12:04
Z aktualnych badań kosmosu coraz bardziej wynika że ważniejsze dla równowagi we wszechświecie są ciemna energia i ciemna masa które zajmują ponad 90% wszechświata. Jednak zdumiewająca jest stabilność czarnych dziur, które są praktycznie wszędzie.
mjmartino, 17 czerwca 2011, 07:35
Dzięki Mariusz za wytłumaczenie
:piwo: