Jaskiniowy świat, gdzie samice mają penisy, a samce waginy

W świecie zwierząt to samce mają penisy, a samice waginy. Jak w wielu dziedzinach tak i tutaj istnieje jednak wyjątek od reguły: chodzi o 4 gatunki owadów, dla których utworzono osobny rodzaj Neotrogla.

W 2010 r. Rodrigo Ferreira z Universidade Federal de Lavras zebrał w jaskiniach na wchodzie Brazylii 4-mm owady. Wysłał je do Charlesa Lienharda z Muzeum Miejskiego w Genewie. Panowie szybko zorientowali się, że mimo przynależności do rzędu psotników (Psocoptera) są to gatunki nieznane nauce.

Naukowcy zaobserwowali, że w czasie kopulacji samice zawsze znajdują się na górze. Lienhard dostrzegł penisopodobny narząd, który samice wprowadzają głęboko w partnera i nadał mu nazwę ginosom.

Po wstępnych ustaleniach Szwajcar poprosił o konsultacje Kazunoriego Yoshizawę z Uniwersytetu Hokkaido. Specjalista z Kraju Kwitnącej Wiśni stwierdził, że ginosom jest wzwodny. U 3 gatunków częściowo pokrywają go kolce, a u 4. występują drobne włoski. Samce są wyposażone w waginopodobną komorę z kieszeniami w ścianach (jak można się domyślić, to w nie wpasowują się kolce). Gdy kiedyś Yoshizawa spróbował rozdzielić kopulującą parę, rozerwał samca, a samica nadal pozostała zakotwiczona w jego pochwie.

Ginosom nie umożliwia wytrysku, działa jak odkurzacz zasysający plemniki samca. Kopulacja może trwać nawet 70 godzin.

Zazwyczaj nowa struktura ewoluuje jako modyfikacja czegoś wcześniej istniejącego. Wyewoluowanie takich nowości [jak ginosomy] to bardzo rzadkie zjawisko - podkreśla Yoshizawa.

Skąd więc taki wynalazek? Autorzy artykułu z pisma Current Biology przypuszczają, że chodzi o habitat Neotrogla - jałowe jaskinie, gdzie jedynym źródłem pożywienia są padłe nietoperze i odchody tych ssaków. Gdy Yoshizawa przeprowadził sekcję samców Neotrogla, stwierdził, że w spermatoforach występują nie tylko plemniki, ale i składniki odżywcze. Posługując się ginosomami, samice mogą więc pozyskać od samców pokarm, a kolce nie pozwalają "bufetowi" odejść przed końcem posiłku.

Neotrogla owady ginosom samice samce Rodrigo Ferreira Kazunori Yoshizawa Charles Lienhard