Islam wyprzedził nas o 500 lat

Bliższe badania średniowiecznej architektury muzułmańskiej wykazały, że już 500 lat temu świat islamu znał zaawansowane zasady geometrii, które zachodni matematycy odkryli dopiero w latach 70. i 80. ubiegłego wieku. Nie wiemy do końca, co to oznacza – mówi fizyk Peter Lu z Uniwersytetu Harvarda, który wraz z Paulem Stainhardtem z Princeton University badali geometrię XV-wiecznej sztuki muzułmanów.

To może być dowodem na olbrzymią rolę matematyki w średniowiecznej sztuce Islamu lub też może wskazywać na to, że po prostu ówczesnym artystom łatwiej było pracować w ten sposób. Wykorzystywanie zaawansowanych zasad geometrycznych nie może być przypadkiem. Tak czy inaczej widzimy, że kultura ta była znacznie bardziej zaawansowana, niż wcześniej myśleliśmy - mówi Lu.

Niezwykle skomplikowane figury geometryczne wyróżniają średniowieczną sztukę islamską Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej.

Od wielu lat historycy sztuki uważali, że do wykonania najprostszych elementów wystarczyły poziomice i kompasy. Nie potrafiono jednak wyjaśnić, w jaki sposób powstawały z nich wielkie obszary ozdobione skomplikowanymi wzorami. Użycie prostych narzędzi do tworzenia wzorów zajmujących olbrzymie powierzchnie musiałoby bowiem skutkować olbrzymimi zakłóceniami ich geometrii, a znajdowane są jedynie niewielkie zakłócenia.

Badania Lu i Steinhardta wykazały, że niektóre z użytych przez średniowiecznych artystów wzorów zostały stworzone z dwóch rodzajów elementów o różnej wielkości w taki sposób, że powstał niekończący się wzór o dziesięciokątnej symetrii ułożony w taki sposób, że nigdy się nie powtarza.

Wzór taki, zwany parkietem Penrose’a, został odkryty na Zachodzie dopiero w 1973 roku. Jest to wzór nieokresowy, to znaczy, że nie powtarza się po przesunięciu. W ciągu ostatnich 30 lat odkryto materiały, w których atomy ułożone są w taki sposób. Przypomina to strukturę krystaliczną, ale nią nie jest, dlatego też Lu i Steinhardt mówią o kwazikrystalicznym wzorcu wykorzystanym przez dawnych artystów.

Peter Lu Paul Stainhardt muzułmanie geometria