Na tropie zaginionego władcy

Ryszard III zajmuje w historii Anglii miejsce szczególne. Nie tylko był ostatnim władcą z rodu Plantagenetów, ale jest też jedynym królem, którego miejsce pochówku nie jest znane. To jednocześnie drugi i ostatni król Anglii,który zginął na polu bitwy.

Przed dwoma tygodniami naukowcy z University of Leicester rozpoczęli poszukiwania jego grobu i właśnie poinformowali o odniesieniu pierwszego poważnego sukcesu.

Ryszard zginął w 1485 roku podczas bitwy pod Bosworth. To ostatnia znacząca bitwa Wojny Dwóch Róż. Pod tą nazwą znana jest seria wojen dynastycznych, które toczyły się w latach 1455-1485 na terenie Anglii, Walii i Francji. Przeciwko sobie stanęły dwie gałęzie rodu Plantagenetów - Yorkowie (mieli w herbie białą różę) i Lancasterowie (w ich herbie widniała czerwona róża).

W 1485 roku Henry Tudor, daleki krewny rodu Lancasterów, pobił Ryszarda III pod Bosworth. Ryszard zginął w bitwie, a zwycięski wódz został królem jako Henryk VII i zapoczątkował dynastię Tudorów.

Po bitwie ciało Ryszarda było wystawiane na widok publiczny, następnie zostało pochowane przez franciszkanów. Mnisi pochowali władcę w swoim kościele, a kilka lat później postawili mu pomnik nagrobny. W roku 1534 syn zwycięzcy spod Bosworth, Henryk VIII założył kościół anglikański, ogłosił się jego głową i zerwał stosunki z papiestwem. Król wykorzystał to do rozprawienia się z przeciwnikami politycznymi oraz... zdobycia pieniędzy. Skonfiskowano dobra mniejszych klasztorów. Kościół, w którym pochowano Ryszarda III został zburzony, a zakon stracił ziemie. W XVII i XVIII wieku rozrastające się Leicester zajęło tereny należące niegdyś do zakonników, a pozostałości kościoła zniknęły pod nowszą zabudową.

W 1612 roku niejaki Christopher Wren odwiedził burmistrza Leicester Robert Herricka. Wren pozostawił po sobie zapiski, z których dowiadujemy się, że w ogrodzie burmistrza stoi metrowej wysokości kamienna kolumna z wyrytym napisem „Tu leży ciało Ryszarda III, swego czasu króla Anglii“.

W 1711 roku potomkowie Herricka sprzedali posiadłość. W latach 70. XIX wieku znajdujące się tam budynki zburzono, a na ich miejsce postawiono budynki władz miasta. Miejsce, w którym znajdował się ogród burmistrza pozostawało niezagospodarowane do lat 30. lub 40. ubiegłego wieku. Wówczas utwardzono je, a obecnie służy za parking.

Naukowcy rozpoczęli swoje prace właśnie od parkingu znajdującego się przed siedzibą władz Leicester. Wykopaliska odsłoniły wyłożoną kamiennymi płytami ścieżkę. Znaleziono również ślady średniowiecznej budowli - podłogę, dachówki oraz ścianę, które mogą być pozostałościami po kościele franciszkanów.

Uczeni nie potwierdzili jeszcze daty ułożenia wspomnianych kamiennych płyt, ale przypuszczają, że stanowiły one część ogrodu Herricka.

Co ciekawe, na XVIII-wiecznej mapie Leicester widzimy w tym miejscu ogród i ścieżki prowadzące do centralnego punktu - mówi Richard Buckley, szef zespołu archeologów.

Naukowcy znaleźli też resztki witraża. Przypuszczają, że pochodzą one ze wschodniej strony kościoła, z miejsca w pobliżu ołtarza. Niedaleko tego samego ołtarza znajdował się chór, gdzie został pochowany Ryszard III.

Uważam, że skoro pokonaliśmy pierwszą trudność, którą było znalezienie kościoła, to teraz jesteśmy na prostej drodze do zlokalizowania chóru. Będzie to moment przełomowy, który wydawał mi się nieosiągalny w momencie rozpoczęcia wykopalisk - dodaje Buckley.

Jeśli ciało króla zostanie zlokalizowane, jego szczątki spoczną w katedrze w Leicester.

Przez całe wieki Ryszard III cieszył się złą opinią. Historię piszą zwycięzcy, a Tudorom zależało na pognębieniu zwyciężonej dynastii także w pamięci potomnych. Duży wpływ na kształtowanie się ludzkiej świadomości miał William Shakespeare, którego kronika „Ryszard III“ przedstawia władcę w złym świetle. O władcy, który panował zaledwie dwa lata, krążyło też wiele niepochlebnych plotek, które jednak nie wytrzymują konfrontacji z pracami historyków.

W samym Leicester jest sporo śladów Ryszarda. Przed bitwą król zatrzymał się w miejscowym zajeździe Blue Boar Inn, w mieście znajdziemy pomnik władcy, pamiątkową tablicę w pobliżu odkrytego właśnie kościoła czy pub The Last Plantagenet (Ostatni Plantagenet).

Teraz miasto może zyskać ciało władcy.