Zanieczyszczenie światłem zwiększa ryzyko... wybuchu epidemii Wirusa Zachodniego Nilu

| Nauki przyrodnicze

Zanieczyszczenie sztucznym światłem negatywnie wpływa na odpowiedź immunologiczną niektórych ptaków i może przyczyniać się do zwiększenia zachorowań na Gorączkę Zachodniego Nilu wśród ludzi.

Pierwotnym rezerwuarem wirusa Zachodniego Nilu są ptaki. To z nich, za pośrednictwem komarów, choroba przenosi się na ludzi i ssaki. Wirus Zachodniego Nilu należy do kompleksu serologicznego japońskiego zapalenia mózgu. U większości zarażonych ludzi nie wywołuje on niemal żadnych objawów. U około 20% mogą wystąpić gorączka, bóle głowy czy wymioty, a u mniej niż 1% dochodzi do zapalenia mózgu lub opon mózgowych, a ryzyko zgonu wynosi w takim przypadku 10%.

Początkowo, gdy choroba został po raz pierwszy zdiagnozowana, Gorączka Zachodniego Nilu występowała w Afryce, Azji i na Bliskim Wschodzie. Jednak od lat 90. zaczęła pojawiać się też w Europie. Choroba zabija ludzi w Rumunii, Grecji i Włoszech.
W 1996 roku odnotowano pierwsze ognisko Wirusa Zachodniego Nilu na obszarze zurbanizowanym. W Rumunii zachorowało wówczas 527 osób, z czego 50 zmarło. W 1998 roku doszło do epidemii we Włoszech, w 1999 roku w Rosji, w tym samym roku wirusa wyizolowano od komara w Portugalii, a w 2000 roku wirus pojawił się we Francji. W roku 2013 z krwi komarów w Czechach wyizolowano wirusa, który był spokrewniony z wirusami znalezionymi wcześniej w Austrii, Włoszech i Serbii. W tym samym też roku znaleziono przeciwciała wirusa u koni w Niemczech.

Badania prowadzone w ostatnich latach w Polsce wykazały, że Wirus Zachodniego Nilu jest już obecny w naszym kraju. Już w połowie lat 90. przeciwciała znaleziono u wróbli. W kolejnych latach znajdowano je u bocianów, wron, kruków, kaczek, łabędzi i koni. Przeciwciała przeciwko Wirusowi Zachodniego Nilu wykryto też np. u 33,33% pacjentów Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Akademii Medycznej w Białymstoku. Jasnym więc jest, że groźny wirus trafił do Polski i zaraża ludzi.

Badania, przeprowadzone właśnie na University of South Florida wskazują, że sztuczne światło w nocy zwiększa ryzyko wybuchu epidemii spowodowanej Wirusem Zachodniego Nilu. Meredith Kernbach i jej zespół złapali 45 wróbli. Połowę z nich (22 ptaki) przetrzymywano w warunkach oświetlenia naturalnego, a 23 ptaki były trzymane w świetle sztucznym, takim z jakim mamy do czynienia w domach czy na ulicach miast. Wszystkie ptaki wystawiono na działanie Wirusa Zachodniego Nilu i przez 10 kolejnych dni badano ich krew.

Okazało się, że u ptaków trzymanych w sztucznym świetle infekcja utrzymywała się dłużej, niż u zwierząt wystawionych tylko na działanie światła naturalnego. Z wyliczeń wynika, że u wróbli przebywających w środowisku zanieczyszczonym sztucznym światłem ryzyko epidemii jest o 44% większe. To zaś oznacza, że większe jest też ryzyko wybuchu epidemii wśród ludzi, którzy są gryzieni przez komary żerujące na wróblach.

Ptaki posiadają hormon odpowiadający ludzkiemu kortyzolowi. Jest on odpowiedzialny za regulowanie reakcji na czynniki stresowe. Sądziliśmy, że zostaje on rozregulowany i dochodzi do osłabienia układu odpornościowego ptaków. Okazało się jednak, że sztuczne światło nie wpływa na ten hormon. Zaczęliśmy więc przyglądać się melatoninie, mówi Kernbach.

Zrozumienie sposobu interakcji pomiędzy sztucznym oświetleniem a chorobami zakaźnymi może pomóc nam uchronić się przed wybuchem epidemii. Obecnie jest sezon zachorowań na Wirusa Zachodniego Nilu. Możemy więc współpracować z władzami miast, by w miesiącach najwyższego ryzyka wyłączały one oświetlenie uliczne. Uczona nie wyklucza, że może istnieć taki rodzaj oświetlenia, który nie wpływa negatywnie na układ odpornościowy. Warto więc przeprowadzić badania w tym kierunku.

Wirus Zachodniego Nilu ptak sztuczne oświetlenie