Kogo zabawa motywuje do działania?

Ludzie, którzy cenią sobie doskonałość i ciężką pracę, wypadają lepiej od innych w realizacji specyficznych zadań, jeśli przypomina im się o cenionych wartościach. Kiedy jednak zadanie jest przedstawiane jako zabawa, te same osoby osiągają o wiele gorsze wyniki od jednostek mniej motywowanych osiągnięciami (Journal of Personality and Social Psychology).

Oznacza to, że dwaj uczniowie zareagują zupełnie inaczej na napomnienia nauczyciela odwołujące się do perfekcji – jedni spróbują pracować ciężej, inni się zniechęcą. Sugeruje też, że osoby stale niezainteresowane osiągnięciami wcale nie są pozbawione ambicji czy złośliwe, tylko że mają odmienne cele.

Mentalność nastawiona na rywalizację i osiągnięcia stanie się silnym demotywatorem dla tych, którzy niekoniecznie cenią perfekcję tak samo mocno jak dobrostan. Czemu nie dbają o to, czy wypadną dobrze? Może dlatego, że pragną czegoś innego – cieszenia się sobą – co wcale nie jest złym celem – tłumaczy prof. Dolores Albarracín z University of Illinois.

W ramach czterech studiów Albarracín i jej współpracownik z Uniwersytetu Florydzkiego William Hart śledzili, jak postawy wobec osiągnięć (zwane chroniczną motywacją osiągnięć) wpływają na wyniki realizacji różnych zadań. Psycholodzy zauważyli, że badani silnie motywowani osiągnięciami wypadali lepiej, gdy stosowano wobec nich priming słowami odwołującymi się do zwyciężania, mistrzostwa czy perfekcji (słowa wyświetlały się na ułamek sekundy na ekranie komputera). W identycznych warunkach ludzie z niską motywacją osiągnięć wypadali z kolei gorzej.

W innym eksperymencie wyszło na jaw, że osoby ceniące sobie współzawodnictwo z większym prawdopodobieństwem kończyły przerwane zadanie, np. wykreślankę, jeśli, zgodnie z informacją psychologa, miała ona badać ich zdolność wnioskowania słownego. Dla odmiany ich koledzy z przeciwnego bieguna robili to chętniej, kiedy powiedziano im, że odnajdywanie słów w diagramach jest czystą zabawą.

W ostatnim studium osoby z wysoką motywacją osiągnięć radziły sobie gorzej, gdy informowano je, że ćwiczenie ma charakter rozrywkowy i jednocześnie zastosowano wobec nich podprogowy priming słowami przodować, rywalizować bądź dominować. Co ciekawe, wolontariusze "zabawowi" wypadali w takich okolicznościach lepiej.

W podsumowaniu Amerykanie stwierdzili, że zastosowanie primingu dotyczącego osiągnięć hamuje pragnienie zabawy u ludzi motywowanych do zdobywania. U osób pozbawionych motywacji osiągnięć te same sygnały wzmacniały potrzebę i zdolność lepszej realizacji zadania postrzeganego jako rozrywka.

motywacja osiągnięć zabawa wyniki zadanie Dolores Albarracín William Hart