Jak Chiny, USA, Polska czy UE realizują politykę klimatyczną? Ujawnia to analiza ich prawa
Analiza regulacji i przepisów prawnych pokazuje, jak objęte nią kraje dążą – bądź nie – do realizacji celów klimatycznych. W raporcie przygotowanym przez University of Oxford i ponad 60 firm prawniczych uwzględniono 37 krajów (jako kraj potraktowano Kalifornię), w tym Polskę i największych światowych emitentów CO2 – Chiny, USA oraz Indie. Państwa te odpowiadają za 85% światowej emisji i 87% światowego PKB. W raporcie wyraźnie widać, że we wszystkich badanych krajach doszło do wzmocnienia polityki klimatycznej – z jednym przypadkiem jej osłabienia: USA – a trend ten jest szczególnie silny w Ameryce Południowej, Afryce, Azji i regionie Pacyfiku.
W raporcie zauważono, że obecnie w badanych krajach wdrożono 692 polityki klimatyczne, z czego ponad 20% przyjęto między styczniem 2024 a lipcem 2025. Raport przypisuje analizowane działania do sześciu szerszych domen. Są to: 1. regulacje dotyczące kredytów węglowych (limity i standardy emisji, zezwolenia na emisję i handel nimi itp.), 2. zasady dotyczące ujawniania emisji oraz ocena ryzyk klimatycznych przez podmioty gospodarcze, 3. regulacje sektora finansowego dotyczące uwzględniania ryzyk klimatycznych, zielonych aktywów, wymagań kapitałowych przy inwestycjach itp., 4. regulacje dotyczące ograniczania emisji metanu, 5. przepisy wymagające, by przy zamówieniach publicznych uwzględniać wymagania środowiskowe, 6. polityka dotyczące transformacji gospodarki na bardziej przyjazną dla klimatu (strategie odchodzenia od paliw kopalnych, redukcja emisji, neutralność emisyjna). Dla każdej z tych domen oceniano, na ile przyjęte rozwiązania są ambitne, czy są obowiązkowe i egzekwowane, czy są wdrażane oraz jakie obszary gospodarki obejmują.
W raporcie zauważono, że USA są jedynym krajem, gdzie doszło do formalnego osłabienia polityki klimatycznej. Ma to miejsce na poziomie federalnym, za który odpowiada administracja prezydenta Trumpa. Ten negatywny wpływ administracji centralnej jest jednak częściowo niwelowany przez niezależność poszczególnych stanów w tym zakresie i kontynuowanie Kalifornię wcześniejszych polityk. Autorzy raportu zauważają też, że w Unii Europejskiej rozpoczęła się dyskusja na temat poluzowania zasad na poziomie unijnym. W tej chwili nie wiadomo, czy rzeczywiście takie poluzowanie będzie miało miejsce, ani jaki będzie miało wpływ na rzeczywistość. Poszczególne kraje UE nie rezygnują bowiem obecnie ze swojej dotychczasowej polityki.
We wszystkich innych badanych przypadkach doszło do wzmocnienia polityki klimatycznej. W ostatnim czasie Chiny wdrożyły polityki dotyczące zasad ujawniania emisji i oceny ryzyk klimatycznych dla przedsiębiorstw prywatnych oraz wprowadziły regulacje w sektorze bankowym dotyczące uwzględniania ryzyk klimatycznych przy kredytowaniu inwestycji.
Interesująco wymaga porównanie poszczególnych krajów w poszczególnych domenach. I tak w domenie dotyczącej kredytów węglowych Chiny realizują politykę w 3 z 5 uwzględnionych zakresów (to np. mniej niż Francja: 5 z 5 i tyle samo co Niemcy: 3 z 5), UE również realizuje ją w 3 z 5 zakresów, Indie w 5 z 5, USA w 2 z 5, Polska w 3 z 5. W domenie ujawniania emisji i oceny ryzyk klimatycznych Chiny realizują 5 z 5 zakresów, podobnie jak EU, Francja, Niemcy i Polska, Indie w 2 z 5, a USA w żadnym z nich.
W domenie regulacji sektora finansowego dotyczące uwzględniania ryzyk klimatycznych, zielonych aktywów, finansowania inwestycji uwzględniono 4 zakresy. Państwo Środka działa w 3 z nich, UE, Francja, Niemcy i Polska we wszystkich 4, a Indie i USA w 2.
Przyjrzyjmy się politykom dotyczącym zmniejszenia emisji metanu. W domenie tej raport uwzględnia 5 obszarów działań, z czego Chiny prowadzą politykę w 3, UE i Francja w 1, Niemcy w 4, Polska w 2, Indie w żadnym, a USA w 2. Kolejna z dużych domen – uwzględnianie celów klimatycznych w zamówieniach publicznych podzielona jest na 4 obszary. Chiny narzucają obowiązkowe zasady w 1 z nich, UE w 3, Francja i Niemcy również w 3, a przyjęcie zasad obowiązujących w czwartym obszarze jest dobrowolne, Indie mają 2 obowiązkowe i 1 dobrowolny obszar, w Polsce są 2 dobrowolne obszary, a w USA są 3 dobrowolne obszary.
Wreszcie ostatnia z dużych domen, polityka dotycząca przestawiania gospodarki na bardziej przyjazną środowisku. Domenę podzielono na dwie części - określenie celów i opracowanie planu, z każdą z tych części podzielono na obszar korporacyjny, działu gospodarki i narodowy. W Chinach wprowadzono przepisy dotyczące każdego z 6 elementów, ale ich wdrożenie jest dobrowolne. W UE, Francji i Polsce 5 elementów jest obowiązkowych, dla jednego nie istnieją przepisy, w Niemczech 3 elementy są obowiązkowe, 2 dobrowolne, dla jednego brak przepisów, w Indiach wszystkie 5 jest obowiązkowych, w USA dla żadnego nie ma przepisów.
Oxford Climate Policy Monitor 2025 Annual Review jest publicznie dostępny w sieci.
Komentarze (0)