Dzięki odtajnieniu zdjęć wykonanych w czasie misji szpiegowskich archeolodzy dokonali wielu ważnych odkryć

W czasie zimnej wojny stratosferyczne samoloty rozpoznawcze Lockheed U-2 latały nad Europą, Bliskim Wschodem i Azją. Świat dowiedział się o nich po 1 maja 1960, gdy radzieckie rakiety przeciwlotnicze strąciły w pobliżu Swierdłowska (dzisiejszego Jekaterynburga) samolot Francisa Gary'ego Powersa. Dzięki odtajnieniu zdjęć wykonanych podczas tych misji archeolodzy mogli zidentyfikować struktury niewidoczne z poziomu ziemi oraz te, które zostały uszkodzone lub zniszczone w ciągu ostatnich 60 lat.

Emily Hammer i Jason Ur, autorzy publikacji z Advances in Archaeological Practice, opisali swoje starania o upublicznienie dokumentacji z lotów U-2. Zademonstrowali też jej istotność dla projektów badawczych prowadzonych obecnie na Bliskim Wschodzie.

Dzięki porównaniu zdjęcia wykonanego przez samolot szpiegowski w okolicach rzeki Wielki Zab w Iraku z fotografią DigitalGlobe udało się, na przykład, zidentyfikować pozostałości 2 kanałów, z których jeden zbudowano najprawdopodobniej za czasów Imperium Asyryjskiego ponad 3 tys. lat temu.

W okresie po wykonaniu zdjęcia kanał został zamaskowany przez rozwój irakijskiego miasta Khabat, dlatego na współczesnych zdjęciach lotniczych właściwie w ogóle go nie widać.

Analizując zdjęcia wykonane przez U-2, Hammer i Ur udokumentowali liczne stanowiska archeologiczne i cechy terenu pozwalające lepiej odtworzyć starożytny krajobraz. Badanie fotografii z okolic Kalhu (stanowiska archeologicznego Nimrud) pozwoliło stworzyć pierwszy systematyczny opis tego, jak woda docierała do starożytnego miasta, a nawet udokumentować obecność podziemnego odcinka systemu kanałów.

Dzięki fotografiom lotniczym wykryto także liczne "pustynne latawce" (ang. desert kites). Struktury te składają się przeważnie z dwóch zbiegających się linii, na końcu których znajduje się niby-zagroda. To właśnie ze względu na ten charakterystyczny kształt zaczęto się posługiwać nazwą "pustynne latawce". Archeolodzy uznali, że były to pułapki, pozwalające myśliwym zapędzać ofiary do kamiennej zagrody, w której były przetrzymywane i ostatecznie zabijane. Ciągi pustynnych latawców widać np. na zdjęciach z misji 1554 z 30 stycznia 1960 r.

Hammer i Ur podkreślają, że ich praca to zaledwie początek eksploracji zasobów skrywanych przez zdjęcia z U-2. Wg nich, mogą one znacząco wspomóc badania historyczne i archeologiczne osadnictwa Eurazji.

samoloty rozpoznawcze Lockheed U-2 archeologia Bliski Wschód pustynne latawce stanowiska archeologiczne Emily Hammer Jason Ur