Kawa i piwo wpływają na długość telomerów

Profesor Martin Kupiec i jego zespół z Wydziału Biotechnologii i Mikrobiologii Molekularnej Uniwersytetu w Tel Awiwie odkryli, że kawa i piwo w różny sposób wpływają na genom. Uczeni, pracując na drożdżach, stwierdzili, że kofeina skraca, a alkohol wydłuża telomery. Po raz pierwszy zidentyfikowaliśmy czynniki środowiskowe zmieniające długość telomerów i opisaliśmy, w jaki sposób działają. To, czego się dowiedzieliśmy może pewnego dnia przydać się podczas zapobiegania i leczenia różnych chorób - mówi profesor Kupiec.

Telomery znajdują się na końcach nici DNA w chromosomach. Ich zadaniem jest upewnianie się, czy nici DNA są we właściwy sposób naprawiane i kopiowane. Przy każdym podziale komórkowym chromosomy, kopiowane do nowych komórek, mają nieco krótsze telomery niż oryginał. W końcu telomery stają się zbyt krótkie i komórka umiera. Tylko komórki płodowe i nowotworowe radzą sobie z tym problemem i mogą kopiować się bez końca.

Naukowcy z Izraela podążyli za badaniami profesor Elizabeth Blackburn, która w 2004 roku otrzymała Nagrodę Nobla za badania, które sugerowały, że stres emocjonalny przyczynia się do skrócenia telomerów, a przyczyną są prawdopdoobnie powstające w komórkach wolne rodniki. Podczas obecnych badań uczeni z Tel Awiwu hodowali drożdże w warunkach, w których powstają wolne rodniki i ze zdumieniem odkryli, że nie wpłynęły one na długość telomerów. Uczeni poddali organizmy działaniu 12 różnych czynników środowiskowych. Większość z nich, jak zmiany temperatury i kwasowości po różne środki chemiczne, nie wpłynęły na długość telomerów. Okazało się jednak, że niewielka ilość kofeiny, odpowiadająca dawce espresso, skracała telomery, a wystawienie drożdży na działanie 5-7 procentowej dawki etanolu - wydłużało telomery.

Uczeni, chcąc zrozumieć mechanizm zmiany, przeprowadzili szczegółowe badania 6000 szczepów drożdży, w których dezaktywowano różne geny. Później przeprowadzili testy genetyczne szczepów o najdłuższych i najkrótszych telomerach. Badania wykazały, że głównymi czynnikami, od których zależy wpływ środowiskowy i długość telomerów, są geny Rap1 i Rif1, chociaż swój udział w decydowaniu o długości telomerów ma około 400 genów. Większość z tych genów jest też obecnych w genomie człowieka.

Okazuje się, że długość telomerów jest bardzo ściśle określona, z to sugeruje, że właśnie ta precyzja działania jest kluczowa i należy ją ochronić przed czynnikami środowiskowymi - mówi Kupiec. Uczony zauważa jednak, że by potwierdzić, iż mamy tutaj do czynienia z rzeczywistym związkiem, a nie przypadkową korelacją. Jeśli jednak przypuszczenia się potwierdzą i ludzki genom będzie reagował podobnie, jak genom drożdży, to odkrycie Kupca może doprowadzić do powstania nowych terapii i zaleceń dietetycznym. Tymczasem należy, jak radzi uczony, zrelaksować się i wypić trochę kawy oraz trochę piwa.

telomery DNA kofeina alkohol