Odporni na trąd

Trąd to jedna z najważniejszych chorób w historii Europy. O średniowiecznej epidemii pamiętamy do dzisiaj. Dlaczego jednak epidemia wygasła? Na przełomie XV i XVI wieku liczba zachorowań zaczęła gwałtownie spadać i Europa uwolniła się od choroby. Na to pytanie postanowili odpowiedzieć Pushpendra Singh z politechniki w Lozannie oraz Johannes Kraus i jego zespół z Uniwersytetu w Tybindze.

Naukowcy zrekonstruowali genom średniowiecznego szczepu trądu, by sprawdzić, jak zmieniał się on w czasie. Zadanie nie było łatwe, gdyż w obecnie dostępnym materiale - kościach ofiar choroby - znajduje się mniej niż 0,1% DNA bakterii. Naukowcy opracowali niezwykle czuły test DNA, który umożliwił im wykonać zadanie. Dzięki ich wysiłkowi wiemy, jak doszło do zakończenia epidemii.

Analiza DNA wykazała, że średniowieczne szczepy Mycobacterium leprae były niemal identyczne ze szczepami współczesnymi. Ich sposób działania się nie zmienił. A skoro nie doszło do zmiany patogenu, to jedynym wytłumaczeniem jest zmiana gospodarza - człowieka. Wiele przemawia za tym, że zyskaliśmy odporność na trąd. Choroba była bardzo rozpowszechniona, a jej ofiary starano się izolować. W niektórych społecznościach wywierano na nie nacisk, by się nie rozmnażały. Ponadto inne badania wskazują na pewne przyczyny genetyczne, dzięki którym większość Europejczyków jest bardziej odpornych niż resza ludzkości - Stewart Cole z Lozanny.

Co ciekawe, średniowieczny szczep Mycobacterium leprae ze Szwecji i Wielkiej Brytanii jest niemal identyczny ze szczepem obecnie występującym na Bliskim Wschodzie. Nie mamy danych, które pozwoliłyby nam określić kierunek rozprzestrzeniania się epidemii. Patogen mógł zostać przyniesiony do Palestyny w czasie krucjat. Ale mogło to też odbywać się w drugą stronę - dodaje Cole.

Uczeni nie wykluczają, że uda się poznać jeszcze starszą historię trądu. Materiał genetyczny Mycobacterium leprae jest niezwykle odporny na działanie czasu. Prawdopodobnie ma to związek z grubymi ścianami komórkowymi patogenu. Co roku na trąd zapada na świecie ponad 200 000 osób.

trąd epidemia Europa Mycobacterium leprae