Kot domowy trafił do Europy zaledwie 2000 lat temu. Przybył z Afryki nie z Bliskiego Wschodu

Udomowione koty pojawiły się w Europie zaledwie 2000 lat temu, czytamy na łamach Science. Piszemy na nowo historię klasyczną. Kot domowy pojawił się w Europie nie dzięki pierwszym rolnikom z Bliskiego Wschodu, a za pośrednictwem późniejszych sieci handlowych na Morzu Śródziemnym, mówi Bea De Cupere z Belgijskiego Królewskiego Instytutu Nauk Naturalnych. Międzynarodowy zespół badawczy, na czele którego stali Marco De Martino i Claudio Ottoni z Uniwersytetu Rzymskiego Tor Vergata, stwierdził, że koty domowe przybyły do Europy z Afryki Północnej.

Naukowcy od dawna wiedzą, że kot domowy pochodzi od kota nubijskiego, jednak dokładne drogi ewolucji i rozprzestrzeniania się tego gatunku nie były dokładnie poznane. Zagadką pozostawało, gdzie w zasięgu występowania kota nubijskiego pojawił się kot domowy i kiedy pierwsze koty trafiły do Europy. Dotychczasowe badania, bazujące na mitochondrialnym DNA< wydawały się wskazywać, że zwierzę to przybyło do Europy z Bliskiego Wschodu przed 6–7 tysiącami lat, prawdopodobnie z pierwszymi rolnikami. Mówiono, że przyciągały je myszy żerujące na zbożu składowanym przez rolników i w ten sposób stopniowo koty przyzwyczaiły się do ludzi i zostały przez nich udomowione.

Ottoni i jego zespół przeprowadzili badania jądrowego DNA, dzięki czemu mogli bardziej precyzyjnie określić pokrewieństwo poszczególnych populacji kotów. Ich badania pokazały, że europejskie koty domowe nie pochodzą od kotów, które przybyły wraz z neolitycznymi rolnikami, a pochodzą od późniejszych populacji z Afryki Północnej i trafiły na Stary Kontynent zaledwie 2000 lat temu.

Na potrzeby badań wykorzystano szczątki kotów z ponad 97 stanowisk archeologicznych w Europie i na Bliskim Wschodzie. Dzięki nim dowiedzieliśmy się, że istniały co najmniej 2 ważne drogi rozprzestrzeniania się domowego kota w Europie. Pierwsza fala kotów przybyła do Europy około 2200 lat temu, gdy koty nubijskie z północnego-zachodu Afryki przywieziono na Sardynię. Dzisiejsza populacja kotów na wyspie to bezpośredni potomkowie tej fali przybyszów. Druga fala kotów – tym razem koty udomowione – przybyła z wciąż nieokreślonego obszaru północnej Afryki nie później niż 2000 lat temu. To ci przybysze są przodkami współczesnego europejskiego kota domowego.

Analizy genetyczne dowodzą, że europejski kot domowy jest bliżej spokrewniony z kotem nubijskim z Afryki Północnej niż z kotami z Lewantu. To oznacza, że nasze koty domowe nie przybyły z pierwszymi rolnikami, ale dotarły do Europy znacznie później, inną drogą, dodaje De Cupere.

Przed 10 laty naukowcy z Królewskiego Belgijskiego Instytutu Nauk Naturalnych opisali grobowiec w Hierakonpolis, w którym pochowano sześć kotów. Był to jeden z najwcześniejszych dowodów na celowe grzebanie kotów wraz z ludźmi. Koty były cenione nie tylko jako tępiciele gryzoni, oddawano im boską cześć, co mogło też przyczynić się do selekcji i rozprzestrzeniania się tych zwierząt. Ich wprowadzenie z północy Afryki do Europy zbiega się w czasie z intensyfikacją wymiany handlowej. Koty mogły trafić na statki jako zwierzęta strzegące przewożonych towarów przed szkodnikami, ale też jako podarunki o znaczeniu religijnym czy symbolicznym.