Najstarsze malowidło ozdabiające ścianę wybudowaną przez człowieka
15 października 2007, 10:44Francuscy archeolodzy odkopali w północnej Syrii malowidło ścienne sprzed 11 tysięcy lat. Dzieło wykonane na ścianie w dzisiejszej Turcji, które dotąd uważano za najstarsze, jest o 1500 lat młodsze od opisywanego (Science).
![](/media/lib/559/n-odwad-1827fd5854deb27dff0396625b7a747e.jpg)
Niezwykły system odwadniający z chińskiej epoki kamienia. Powstał bez władzy centralnej
16 sierpnia 2023, 08:18Najstarszy w Chinach system odwadniający, wykonany z ceramicznych rur, dowodzi, że neolityczni mieszkańcy stanowiska Pingliangtai byli zdolni do tworzenia złożonych struktur inżynieryjnych bez potrzeby odwoływania się przy tym do scentralizowanej władzy. Naukowcy z University College London (UCL) opisali na łamach Nature Water pochodzący sprzed 4000 lat, z okresu kultury Longshan, system, który powstał dzięki współpracy lokalnej społeczności. Nie znaleziono tam śladów istnienia władzy centralnej.
![](/media/lib/56/pavlopetri-08-big-room6-42914345feaf445960030d383b5cc4c8.jpg)
Najstarsze zatopione miasto świata
22 października 2009, 11:56Pavlopetri, podwodne stanowisko archeologiczne u wybrzeży Lakonii, już wcześniej było uważane za najstarsze zatopione miasto świata. Dotąd ocena wieku opierała się na ruinach datowanych na okres mykeński (ok. 1600-1100 p.n.e.), teraz jednak znaleziono tam jeszcze starsze artefakty – ceramikę z neolitu.
![](/media/lib/138/n-czaszki-ze-studni-fec3410f7c3561f8f17987c89213966c.jpg)
Neolityczna studnia z dowodami zbrodni?
13 listopada 2012, 18:39Co dwa szkielety sprzed 8,5 tys. lat robiły na dnie studni? Oto jest pytanie (dla archeologów i antropologów)...
![](/media/lib/289/n-jezyki-a8696f61126b7ca9b2c82d54819eb5e3.jpg)
Język skandynawskich łowców-zbieraczy trafił do indoeuropejskiego
2 października 2017, 13:24Przed około 5000 lat do Europy napłynęli przedstawiciele kultury grobów jamowych. Była to jedna z najważniejszych migracji w dziejach starego kontynentu. Przybysze przynieśli ze sobą bowiem tak ważne innowacje jak wozy zaopatrzone w koła oraz produkcję żywności z mleka. Przynieśli też ze sobą nowy język. Z czasem protoindoeuropejski zdominował Europę i od niego pochodzą języki, których używamy.
![](/media/lib/306/n-krowatrepanacja-a2368bd0617517d274024428f36b9fd7.jpg)
Neolityczna trepanacja u... krowy
20 kwietnia 2018, 12:13Czaszka krowy sprzed 5000 lat nosi ślady pierwszej znanej trepanacji weterynaryjnej. Wiemy, że w neolicie przeprowadzano u ludzi operacje trepanacji, dysponujemy bogatym materiałem archeologicznym dowodzącym takich praktyk, dotychczas jednak nie zauważono, by to samo robiono w przypadku zwierząt.
![](/media/lib/314/n-kamienna-struktura-7bcf88ca310aefe3fd0aca772a5de1da.jpg)
Zidentyfikowano chleb co najmniej 4 tys. lat starszy od początków rolnictwa
17 lipca 2018, 10:33Na stanowisku archeologicznym w północno-wschodniej Jordanii odkryto zwęglone pozostałości podpłomyka, upieczonego przez myśliwych-zbieraczy ok. 14.400 lat temu. To najstarszy jak dotąd bezpośredni dowód na przyrządzanie chleba. Co istotne, wyprzedza on o co najmniej 4 tys. lat początki rolnictwa.
![](/media/lib/319/n-tell-el-samara-80cf461231c31f61ba3ac3d546b67480.jpeg)
Odkryto jedną z najstarszych osad w delcie Nilu
3 września 2018, 10:47Egipskie Ministerstwo Starożytności poinformowało, że w Tell el-Samarze (ok. 140 km na północ od Kairu) archeolodzy odkryli jedną z najstarszych osad w delcie Nilu.
![](/media/lib/356/n-krzemionki-c16f06567854d8f1a40d494b3f203b0b.jpg)
Kopalnie w Krzemionkach wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
8 lipca 2019, 11:43Na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO trafiły kopalnie krzemienia pasiastego i neolityczna osada w Krzemionkach w województwie świętokrzyskim. Wpisu dokonano podczas obecnej, 43. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa.Wpis na listę to olbrzymie wyróżnienie i potwierdzenie znaczenia Krzemionek. Trafiają na nią bowiem najcenniejsze zabytki na świecie, a to oznacza, że Krzemionki są wyjątkowe w skali całego świata.
![](/media/lib/221/n-winstrupct-dbbf0ab3b629b37b2e0ea4912f9f5df1.jpg)
Zwłoki biskupa zdradzają neolityczne początki gruźlicy
19 sierpnia 2020, 04:18Gdy Caroline Arcini i jej koledzy ze Szwedzkiego Muzeum Historii Naturalnej odkryli zwłóknienie w płucach biskupa Pedera Winstrupa, postanowili bliżej się temu przyjrzeć. Mieli nadzieję, że ciało duchownego odsłoni kolejne tajemnice. O badaniach zwłok biskupa, jednego z najlepiej zachowanych ciał z XVII wieku, pisaliśmy już przed 5 laty. Wówczas w trumnie u stóp zmarłego znaleziono... wcześniaka urodzonego w 5 lub 6 miesiącu ciąży